'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

Davriy  bolmaganing  davriy  fotofosforlashga  qarshiligi.
Kislorodli  fotosintez jaraynida ATF  ning  xosil  bo‘lishi  nodavriy 
fotofosforlash  deb  ataladi  chunki  elektronlar N 2 0   dan  NADF  ga  bir
1 
Gerald Karp.  Cell  and Molecular Biology.  USA,  2013,  « Wiley».358-364 p.
100

---

chiziqda  xarakatlanishadi.  (6 .1 6   rasm).  1950 yilarda Kalifomiyadagi 
Berkli  Universiteti  oiimi  Deniel  Araon  shuni  aniqladiki  izolyayiya 
qilingan  xloroplastlar  faqatgina  ADF  dan  ATF  ni  sintez  qilibla  qol- 
maydi  ular  kerakli  miqdordagi  S 0 2   yoki  NADF  siz  xam  buni  bajara 
oladilar.  Bu tajribalar shuni ko‘rsatdiki xloroplastlarda ATFni fotosin- 
tez  reaksiyalariz  xosil  qilish  vositasiga  ega  ekanligini.  A m on  ixtiro 
qilgan  qilgan  jarayoni  keyinchalik  davriy  fotofosforlash  deb  ataldi. 
Bu jarayon  aniqlanganiga  50  yil  boiishiga
qaramasdandan  bu  jarayon  xalixam  to iaq o n li  tushunilgani- 
cha  yo‘q.  Oxirgi  izlanishlar  shuni  qo‘rsatiki  davriy  elektron  trans- 
portining  ikkita  ketma  ket  yo‘li  mavjud  uning  bittasi  6.17  ramsda 
ko‘rsatilgan.  Elektronlming  davriy  tashish  PSI  dan  kvant  yorugiik 
nurlarini  so‘rilishi  va yuqori  energetikalik elektronlami  birlamchi  ak- 
septorga o‘tkazishidan boshlanadi. Davriy fotofosforlash uglevod sin- 
tezi uchun qo‘shimcha ATF xosil qilish uchun kerakli xisiblanadi(6.19 
rasm).  Davriy  fotofosforlashga to ‘sqinlik  qilish  yuksak  o'simliklarni 
rivojlanishi  va  o ‘sishini  sekinlashtiradi.  Xozirda  biz  fotosinteznig 
yorugiik  reaksiyalari  uglevod  sintezi  uchun  kerakli  b o ig a n   ATF  va 
NADF  xosil  qilishini  ko‘rdik  endi.likda  biz  uglevod  xosil  qiluvchi 
reaksiyalarni  ko‘rsak  xam  bo iad i.