'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

Gerald Karp.  Cell and Molecular Biology.  USA,  2013,  « Wiley».289-292 p.
77

---

larga  ega.  Tashqi  membrana  taxmiman  50  %  lipidlardan  iborat.  Ichki 
membrana  taxminan  yuzdan  ortiq  polipeptidlardan  iborat  va  oqisil- 
lipid  nisbati  taxminan  3:1  nisbatda.
M itoxondrial  m atrik s.1
Mitoxondrialarda  ko‘pgina  fermebtlarga  qo‘shimcha  ribosomalar 
ham  uchraydi.  Lekin  ular  sitoplazmani 5.1  (b)  -  rasm.  Mitoxondriya 
ribosomalariga  qaraganda  maydaroq.  Sho'tni  o ‘zid ab ir  necha  DNK 
xalqa malekulalari ham uchraydi.  0 ‘simlk va hayvonlarda u yumaloq 
(xalqasimon)  b o iad i.  Demak  mitoxondriyalarda  o ‘zini  genetok  ma- 
teriali  bor  va  RNK  ni  hosil  qiluvchi  mexanizmi  hisoblanadi.  Xromo- 
somadan  tashqari  DNK  irsiy  axborotni  saqlashda  katta  rol  o ‘yniydi 
masalan odam  organizimida  13 ta polipeptidni  sinteziga javob beradi. 
Odam  mitoxondriyasini  DNK  si  2  ta  ribosom  RNK  ga  va  22  ta  t- 
RNK  ga  javob  beradi.  Mitoxondrial  DNK  (mt-DNK)  bu  qadimigi 
tarixiy  noyob  malekula  hisoblanadi.Olimlaming  fikri  bo'yicha bu  bir 
aerob  bakteriyani  merosi  deb  qabul  qilingan  va  kelajakda  bulardan 
eukariotik  hujayralar  kelib  chiqqan.  Shu  qadimiy  ko‘pchilik  genlari 
yoki  yo‘qolib  ketgan,  yoki  evolyutsiya  jarayonida  ho‘jay in  hujayra 
yadrosiga  ko‘chib  ketgan  va  o'zida  qolgan  bir  necha  genlar -   gidro- 
fob  oqsillarni  ko‘dliydigan  genlar.  mt-  DNK  odam  migratsiyasini  va 
evolyutsiyasini  o ‘rganish  uchun juda  qulay  narsa.  Bir  qancha  kom- 
paniyalar  mt-DNK  ni  nukleotid  ketma-ketligini  o ‘rganadi  o'zlarini 
o‘rganish  uchun.