'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

5.1(b)  -  rasm.  Mitoxondriya [1]  (page  180-182).
Mitoxondrial  matriks.
Mitoxondrialarda  ko‘pgina  fermebtlarga  qo‘shimcha  ribosoma- 
lar  ham  uchraydi.  Lekin  ular  sitoplazmani  ribosomalariga  qaraganda 
maydaroq.  Sho‘tni  o‘zida.  bir  necha  DNK  xalqa  malekulalari  ham 
uchraydi.  0 ‘simlk  va  hayvonlarda  u  yumaloq  (xalqasimon)  b o iad i. 
Demek  mitoxondriyalarda  o ‘zini  genetok  materiali  bor  va  RNK  ni 
hosil qiluvchi mexanizmi hisoblanadi. Xiromosomadan tashqari DNK 
irsiy axborotni saqlashda katta rol o‘yniydi masalan odam organizimi- 
da  13  ta poiipeptidni  sinteziga javob  beradi.  Odam mitoxondriyasini 
DNK  si  2  ta  ribosom  RNK  ga  va  22  ta t-RNK  ga javob  beradi.  Mi­
toxondrial  DNK  (mt-DNK)  bu  qadimigi  tarixiy  noyob  malekula  hi- 
soblanadi.Olimlaming  fikri  bo‘yicha  bu  bir  aerob  bakteriyani  merosi 
deb  qabul  qilingan  va  kelajakda  bulardan  eukariotik hujayralar  kelib 
chiqqan.  Shu  qadimiy  ko‘pchilik  genlari  yoki  yo‘qolib  ketgan,  yoki 
evolyutsiya  jarayonida  ho'jay in  hujayra  yadrosiga  ko‘chib  ketgan 
va  o ‘zida  qolgan  bir  necha  genlar -   gidrofob  oqsillami  ko‘dliydigan 
genlar.  mt-  DNK  odam  migratsiyasini  va  evolyutsiyasini  o ‘rganish 
uchun  juda  qulay  narsa.  Bir  qancha  kompaniyalar  mt-DNK  ni  nuk- 
leotid  ketma-ketligini  o ‘rganadi  o ‘zlarini  o ‘rganish  uchun  [1]  (page 
182).
199

---