'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

4.  Bakteriyalarning  plazmatik  membranasi  nimani  hosil 
qiladi?
a)  Mitoxondriyani
b)  Xloroplastni
c)  Vakuolani
5.  Haqiqiy  yadro  va  organoidlar  mavjud  bo‘lgan  organizm 
qaysi?
a)  Eukariot
b)  Prokariot
c)  Virus
6.  Hujayraning  irsiy  apparati  nima?
a)  DNK
b)  RNK
c)  Oqsil
7.  Mezosomalar  mavjud  emas  b oigan   organizmlar?
a)  Eukariot
b)  Prokariot
c)  Bakteriya
8.  Sitoplazmatik  membrana — nimalarni  hosil  qiladi?
a)  Mezasomani
b)  Mitoxondriyani
c)  Yadroni
9................... sitoskelet  mavjud
a)  Prokariot
b)  Eukarior
c)  Virus
10.  Plasdilar  necha  xil  b oiad i?
a)  3  xil
b)  4  xil 
c) 
2  xil
31

---

MA’RUZA 2.  PLAZMATIK  MEMBRANANING  TUZILISHI 
VA VAZIFALARI
1.  Membranalaming  vazifalari
2.  Plazmatik  membrana  strukturasini  o ‘rganilishini  qisqacha 
ta’rifi.
3.  Membrananing  kimyoviy  tarkibi
4.  Membranaoqsillarining  tuzilishi  va  vazifalari
5.  Membrana  lipidlari
Uy  yoki  aftomobilning  tashqi  devorlari  qattiq  va  egilmas  mate- 
riallardan  yasalgan.  Tirik  hujayrani  tashqi  chegarasi  huddi  shunday 
mustahkam  materiallardan  tuzilgan  deb  kutish  mumkin  edi.  Lekin, 
hujayralar  tashqi  muxitdan  yupqa  va  m o‘rt  struktura  bilan  chega- 
ralangan  —  bu  5-10  nm  li  plazmatik  membranadir.  Kitobning  bir 
varog‘ining  qalinligi  5  000  hujayra  membranasiga  teng  keladi.  1950 
yillargacha  yoru’lik  mikroskopda  plazmatik  membranani  tuzilishini 
organib  b o im as  edi.  Uni  tuzilishi  faqat  elektron  mikroskopda  aniq- 
landi.
Ilk  mikrosuratlar  bo‘yicha  Dj  Robertson  Dyuk  Universitetidan 
plazmatik  membrane  3  qatlamli  strukturada  ya’ni  tashqi  va  ichqi 
qorong‘i,  o ‘rta qatlami  och  ranga  bo‘yalishini  aniqlagan  (4.1  rasm).