Хромофор гурухи тутган органик моддаларнинг уб спектрлари

ЭПР спектроскопиянинг параметрлари
ЭПР спектроскопияси бошқа физикавий усуллар билан бир қаторда махсус параметрлар билан изоҳланиб уларни асосан тўрт хил турга бўлиш мумкин, буларга сигналларнинг интенсивлиги, кенглиги, ҳолати ва сигналларнинг мультиплетлиги киради. Буларнинг ҳар бирини қисқача изоҳлаб чиқамиз.
а) Сигналларнинг интенсивлиги:
ЭПР спектрларда сигналларнинг интенсивлиги озод радикалларнинг ёки барқарор парамагнит бирикмаларнинг концентрациясига пропорционалдир. Шунинг учун бу усул озод радикалларнинг миқдорини тўғридан-тўғри аниқлаш-даги энг сезгир усул ҳисобланади, чунки унинг ёрдамида озод радикалнинг миқдори 10^-13 моль бўлганда ҳам билиш мумкин.
б) Сигналларнинг кенглиги:
Резонанс сигналларининг кенг шаклда чиқишига асосан икки хил таъсирланиш турлари сабабчи бўлади. Биринчиси "Спин-панжаралик" таъсир бўлиб, бу жуфтланмаган электроннинг спини билан унинг атрофи таъсири ёки кристалл панжарасининг ёки молекуланинг қолган қисми ўртасидаги таъсир ҳисобланади. Бу таъсирни ўлчашдаги энг қулай усуллардан бири спин-панжарали релаксация вақтини ўлчашдир.
Релаксация деб, ҳар қандай системани ташқи таъсир оқибатида номувозанатлик ҳолатидан бошланғич мувозанатлик ҳолатга келтиришга айтилади. Релаксация вақти микротўлқинли таъсирланиш натижасида спинли электронлар системасининг энергияни қисман йўқотиши билан белгиланади.
Шундай қилиб, кучли спин панжарали таъсирланиш қисқа вақтда спин-панжара релаксациясини пайдо қилади, бу эса ютилиш чизиқларининг кенгайишига сабабчи бўлади.
Чизиқларнинг кенг шаклда пайдо бўлиши частота бирликларида ифодаланиб, у релаксация вақти билан боғлиқ.

релаксация вақти.
Спин-панжарали релаксациянинг бўлиши оддий шароитда жуда тез ҳолда ўтади (10^-6 сек), аммо ҳарорат пасайтирилса, масалан суюқ азот шароитида, унинг ўтиш вақти кўп ҳолларда бир қанча минутларга чўзилиши мумкин. Релаксация вақтининг камайиши ЭПР сигналлари кенглигининг ошишига сабабчи бўлади ва унинг қиймати 10 МГцни ташкил этади. Бу қиймат ЯМР сигналларининг қийматлари-дан бирқанча юқори эканлигини кўрсатади.

MASS SPEKTROSKOPIYA