Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

10-§.  Xalqaro  huquq  ta’limoti  (doktrinasi)ning  o'rni
Klassik  xalqaro  huquqni  shakllantirishda yuristlaming  mehnati  alo­
hida  o'rin  tutadi.  Hatto  XX asrga  qadar xalqaro  huquqqa  olim lar huqu­
qi,  doktrinal,  nazariy  huquq  sifatida  qarab  kelindi.  Sudlar  deyarli  bu­
tunlay  «buyuk  olimlar»ga  tayanar  edi.  XXI  asrga  kelib  turli  mamlakat 
yuristlarining  jamoaviy  fikri  katta  ahamiyat  kasb  eta  boshladi.  Bu  ay­
niqsa  Xalqaro  huquq  assotsiatsiyasi,  Xalqaro  huquq  instituti  kabi  no- 
davlat  tashkilotlarining  hujjatlarida  yaqqol  aks  etgan.  Konvensiya  loyi- 
halarini  tayyorlash  bilan  shug'ullanuvchi  xalqaro  organlar  a ’zolarining 
katta  qismi  xalqaro  huquq  professorlaridan  iborat.  BMTning  Xalqaro
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

huquq  Komissiyasi  bunga  yaqqol  misol  sifatida  xizmat  qilishi  mumkin.
Hozirgi  davrda  xalqaro  huquq  manbalari  hisobidan  «xalqaro  huquq 
doktrinalari»  deb  nomlanuvchi  m anbalam i,  ya’ni  xalqaro  huquq  sohasi 
atoqli  olimlarining  ishlarini  to ‘laligicha  istisno  etib  bo'lmaydi.  Bunday 
ishlar ko'pincha ayrim xalqaro-huquqiy qoidalami,  shuningdek,  muayyan 
davlatlarning xalqaro-huquqiy pozitsiyasini  aniqlashtirishda qo'l  keladi. 
Xususan,  nizolashayotgan  tom onlar  o'zlarining  xalqaro  sudlov  organ- 
lariga  taqdim  etadigan  hujjatlarida  ba’zi  hollarda  xalqaro  huquqning 
turli  masalalari  bo'yicha  mutaxassislarning  fikrlaridan  foydalanadilar. 
Bu  esa  huquqning  ushbu  sohasi  m anbalari  doirasini  aniqlashtirish 
chog'ida  hisoblashish  zarur  bo'lgan  faktdir.
Yuqoridagi fikrlardan ko'rinib turibdiki,  xalqaro huquq doktrinasining 
o'ziga  xalqaro  huquq  manbayi  sifatida  qaralmaydi.  U  normalarni  belgi- 
lashda  ko'magi  tegadigan  qo'shim cha  vositadan  boshqa  narsa  emas.