Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

Xalqaro  dengiz  osti  rayoni  (Rayon)  —  dengiz  hududining  sof shart­
nomaviy  tabiatga  ega  bo'lgan  mutlaqo  yangi  toifasi.  Rayon  maqomi 
negizida  BMTning  1982-yildagi  Dengiz  huquqi  bo'yicha  konvensiyasi, 
shuningdek,  1994-yildagi  maxsus  bitim  qoidalari  mujassamlangan.
Rayon  toifasiga  kontinental  shelf va  alohida  iqtisodiy zona  doirasi- 
dan  tashqaridagi  dengiz  va  okeanlar  qa’ri,  boyliklari  kiradi.  Rayon  va 
uning  zaxiralari 
insoniyatning  umum  merosi  sifatida  e ’lon  qilingan.  Bi- 
ror-bir davlat  Rayon  yoki  uning  zaxiralariga  nisbatan  o'z  suverenitetini 
yoxud  suveren  huquqini  da’vo  qila  olmaydi.  Rayondagi  faoliyatdan  oli- 
nadigan  moliyaviy  va  iqtisodiy  foyda,  adolat  prinsipiga  muvofiq,  rivoj­
lanayotgan  mamlakatlaming  manfaatlari  va  ehtiyojlarini  e ’tiborga  ol­
gan  holda  taqsimlanadi.
Dengiz  osti  bo'yicha  xalqaro  organ  butun  insoniyat  nom idan  ish 
ko'radi va u  Rayondagi faoliyatni tashkillashtiradi, amalga oshiradi hamda 
nazorat qilib boradi. Tabiiy zaxiralami tadqiq etish va yig'ib olish ushbu 
organga tegishli  korxona,  shuningdek,  «Organ bilan  uyushma»ga kiruv­
chi davlatlar tom onidan amalga oshiriladi.  Organ  Rayon zaxiralari qazib 
olinishi  tufayli  iqtisodiyoti  salbiy  oqibatlarga  duch  kelgan  eksportchi 
mamlakatlarga  kontraktchilar  to'lovlari  hisobiga  tashkil  etilgan  maxsus 
jam g'arm a  orqali  tegishli  yordam  ko'rsatadi.
R ayondan  faqat  tinchlik  m aqsadlaridagina  foydalanishga  yo'l 
qo'yiladi.
Jismoniy va yuridik shaxslarning  Rayon  huquqiy  rejimiga  amal  qili­
shini  ta ’minlash  m as’uliyati  ana  shu  shaxslar fuqarosi  hisoblangan  dav­
latlar zimmasiga  yuklangan.
0 ‘N   Y E TT IN C H I  M AVZU. 
XALQARO  HAVO  H U Q U Q I