Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

4 -§ .  Konsullik  huquqi  asoslari
Bu boradagi universal bitim  1963-yilgi  Konsullik aloqalari to'g'risidagi 
Vena  konvensiyasidir.  Bundan  tashqari,  O 'zbekiston  ko'plab  ikki  to ­
monlam a  konsullik  konvensiyalariga  ham  ega.
Konsullik  munosabatlari  muayyan  davlatning  boshqa  davlat  hudu­
didagi  jism oniy  va  yuridik  shaxslarining  huquq  va  manfaatlarini  himo- 
yalashga qaratilgan xalqaro ma’ muriy-huquqiy munosabatlar yig'indisidan 
iboratdir.
Konsullik  m unosabatlarining  o'm atilishi  va  konsulliklarning  ta ’sis 
etilishi  davlatlar  o'rtasidagi  bitim lar  b o 'yich a  am alga  oshiriladi.  Bu 
m unosabatlar  diplom atik  aloqalar  mavjud  bo'lm agan,  masalan,  davlat 
yoki  hukumat  de-fakto  tan  olingan  hollarda  ham,  o'm atilishi  mumkin. 
Bunday  sharoitda  konsullik  ayrim  diplom atik  vazifalam i  ham  bajaradi.
Konsullik  munosabatlari  istisnoli  hollarda,  misol  uchun urush bosh­
langan  taqdirda  to'xtatiladi.
Konsullik  muassasalarining  to'rt  turi  mavjud:
1)  bosh  konsullik;
2)  konsullik;
3)  vitse-konsullik;
4)  konsullik  agentligi.
U lam i  tegishli  tartibda bosh  konsul,  konsul,  vitse-konsul  yoxud  kon­
sullik  agenti  boshqaradi.
K o n s u lla r   d a v la tn in g   m an sab d o r  s h a x s la r id ir.  A m a liy o td a , 
shuningdek,  shtatsiz  yoki  faxriy  konsullar  ham   m a’lum.  Faxriy  kons­
ullar o'zlarini tayinlaydigan davlatning fuqarosi hisoblanmasligi va mazkur 
davlat  xizmatida  bo'lm asligi  mumkin.  U lar  faqat  konsullik  vazifasini 
bajarganligi  uchungina  m oddiy  rag'batlantiriladi.
H ar  qaysi  konsullik  muassasasi  konsullik  okrugi  —  o'z  davlati  bilan 
qabul  qiluvchi davlat  o'rtasidagi bitimga  muvofiq  belgilab berilgan hudud 
doirasida  faoliyat  yuritadi.
Konsulni  tayinlashda  m uayyan  shaxs  yuzasidan  qabul  qiluvchi  dav­
latning  oldindan  roziligi  talab  etilm aydi.  Yuboruvchi  davlat  unga