Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

xuddi  shu  asos  bo ‘yicha  qariyb  ikki  million  kishi fuqaroligidan  mahrum 
etilgandi.  Aynan  shunday  vaziyat  1941-yilda  G erm aniya  tom onidan 
Fuqarolik bo'yicha  imperiya huquqi to'g'risidagi  11-dekret chiqarilganda 
yuz bergan  va chet  ellarda yashayotgan germaniyalik yahudiylar fuqaro­
likdan  m ahrum   etilgan  edi.
So'nggi  o 'n  yilliklarda  davlatlarning fuqarolikdan  mahrum   etish  hu­
quqini  cheklash  tendensiyasi  kuzatilmoqda.  Masalan,  1992-yil  2-iyulda 
qabul  qilingan  «O'zbekiston  Respublikasining  fuqaroligi  to ‘g ‘risida»gi 
q o n unin g  1-m o dd asida  «hech  kim  fuqarolikdan  yoki  fuqarolikni 
o'zgartirish  huquqidan  mahrum   qilinishi  mumkin  em as»1,  deyilgan.
1961 -yildagi  (1975-yil  13-dekabrdan  kuchga  kirgan)  Fuqarosizlikni 
kamaytirish  to ’g’risidagi  konvensiyada  fuqarolikni  yo'qotishga  taalluqli
•
1
  0 ‘zbekiston  Respublikasi Oliy Kengashining axborotnomasi,  1992. №9 — 3338-m.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bir qator  norm alar  mavjud.  Konvensiyada  qayd  etilgan  umumiy  qoida- 
ga  ko‘ra,  agar  oqibatda  fuqaro  fuqaroligi  bo'lm agan  shaxsga  aylanib 
qoladigan  bo'lsa,  davlat  uni  fuqaroligidan  m ahrum   etmasligi  kerak.
Aksariyat  davlatlar  qonunchiligida  (masalan,  AQSHning  1952-yil- 
dagi  Immigratsiya  va  fuqarolik  to'g'risidagi  qonunida)  mavjud  yana  bir 
normaga  ko'ra,  boshqa  bir  fuqarolik  qabul  qilinishi  munosabati  bilan 
tegishli  fuqarolik g'ayriixtiyoriy ravishda barham  topadi.  Bunday  norma 
1963-yildagi  K o'p  fuqarolikni  cheklash  va k o 'p   fuqarolik  hollarida  har­
biy  majburiyat  to'g'risidagi  Yevropa  konvensiyasida  ham  bor.