Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

5-§.  Xalqaro  huquqning  noan’anaviy  subyektlari
Xalqaro  huquqning  n o a n ’anaviy  subyektlari  tarkibiga  erkin  shahar 
yoki  Vatikan  singari  davlat  sifatidagi  tuzilm alar  kiradi.
Erkin shahar — o'zini o'zi boshqaruvchi siyosiy tuzilma bo'lib, shart-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

noma asosida berilgan xalqaro-huquqiy maqom bilan u iqtisodiy,  madaniy 
va  muayyan  darajada  siyosiy  xalqaro-huquqiy  munosabatlarda  ishtirok 
etishi  mumkin.  Erkin  shaharning  tashkil  etilishi  xalqaro  tartibot  omil- 
lari  bilan  belgilanadi.  Shu  bois,  uning  uchun  erkin  shaharning  xalqaro- 
huquqiy  subyektligini  belgilovchi  xalqaro-huquqiy  shartnoma  oliy  yu­
ridik  kuchga  ega  hujjat  hisoblanadi.
Hozir erkin shaharlar mavjud emas,  Birinchi va Ikkinchi jahon urush- 
laridan  keyin  tashkil  topgan  erkin  shaharlar  tez  barham  topdi.
Vatikan  —  shahar-davlat,  Muqaddas taxt  —  katoliklar cherkovining 
xalqaro  markaziy  qarorgohi  sanaladi.  Vatikan  o'ziga  xos  xalqaro-huqu- 
qiy  layoqatga  ega.  U  dunyoning  80  dan  ortiq  davlati,  shu  jumladan 
O'zbekiston  bilan  ham  diplomatik  munosabatlarni  yo'lga qo'ygan.  Va­
tikan  BMTda  kuzatuvchi  maqomiga  ega  bo'lib,  YUNESKO,  Birlash­
gan  Millatlar  Tashkilotining  Oziq-ovqat  va  qishloq  xo'jaligi  tashkiloti 
(FAO), Atom energiyasi bo'yicha xalqaro agentlik (MAGATE) va boshqa 
bir  qator tashkilotlarga  a’zodir.