Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

GATT —  Jahon  savdo  tashkiloti.  1947-yili  xalqaro  savdo  sohasidagi 
asosiy hujjat — Tariflar va savdo to'g'risidagi bosh bitim  — GATT (GATT
—  General  Agreement  on  Tariffs  and  Trade)  qabul  qilingan.  Ushbu 
bitim  savdoni  ko'ptom onlam a  tartibga  solishning  va  shu  bilan  bir  qa­
torda,  xalqaro  savdo  huquqining  asoslarini  tashkil  etdi.
Bitimda  davlatning  mumkin  qadar  qulaylik  berish  rejimi,  kamsit- 
maslik  rejimi,  milliy  rejim  to'g'risidagi  qoidalar  o'rin  olgan.  U m um an 
olganda,  uning vazifalari  ko'lami unchalik keng bo'lmagan.  Unda, asosan, 
1947-yilda  ham   urushdan  oldingi  yuqori  darajada  saqlanib  turgan  boj­
xona  tariflarini  kamaytirish  haqida  gap  borgan.
GATTning  o'ziga  xos  ish  tartibi  qabul  qilingan  bo'lib,  unga  ko'ra, 
muzokaralar mavzusi  e ’lon qilinar va ushbu  mavzu bir necha yil  mobay- 
nida  m uhokam a etilardi.  Bunday  muzokaralar davrasi  «raund»  deb  ata- 
lar  va  uning  oxirida  tegishli  qaror  qabul  qilinar  edi.  1994-yilda  yetti 
yilga  cho'zilgan  Urugvay  raundi  deb  atalmish  muzokaralar  yakuniga 
yetgan,  unda  118  davlat  ishtirok  etgan.  Ushbu  raund  nihoyasi  bo'yicha 
Yakunlovchi akt qabul  qilinib,  u bir necha bitimlar va ularga ilovalardan 
iborat.  Aktning  asosiy  matni  500  sahifani  tashkil  etadi.  Asosiy  hujjatlar 
sirasiga  quyidagi  bitimlar  kiradi:
1)  Jahon  savdo  tashkilotini  (JST)  ta ’sis  etish  to'g'risida;
2)  Bojxona  tariflari  to'g'risida;
3)  Tovarlar  savdosi  to'g'risida;
4)  Xizmatlar  savdosi  to'g'risida;
5)  Savdoga  taalluqli  intellektual  mulk  huquqlari  to'g'risida.
X alqaro  savdo  sohasida  k o 'p lab   xalqaro  ta sh k ilo tla r  faoliyat
ko'rsatadi.
1964-yili  BMT  Bosh  Assambleyasi  rivojlanayotgan  m am lakatlar 
manfaatlarini  ko'zlovchi  mustaqil  organ  —