Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

4-§.  Xalqaro  iqtisodiy  tashkilotlar
Xalqaro  iqtisodiy  huquqni  rivojlanishiga  xalqaro  iqtisodiy  tashkilot­
larning  vujudga  kelishi  katta  ta ’sir  ko'rsatgan.  Hozirgi  kunda  xalqaro 
iqtisodiy  tashkilotlar  zamonaviy  xalqaro  huquqning  mustaqil  subyekti 
s if a tid a ,  x a lq a ro   iq tis o d iy   h u q u q n i  riv o jla n ish ig a   k a tta   hissa 
qo'shm oqdalar.  XXI  asr  boshida  dunyoda  xalqaro  iqtisodiy  tashkilot­
larning ham   um um jahon  miqyosda,  ham  mintaqaviy darajada muayyan 
tizimi  shakllandi.  Xalqaro  iqtisodiy huquqni  xalqaro  iqtisodiy tashkilot- 
larsiz  tasa w u r etib  bo'lmaydi.
BM T tizimida xalqaro  iqtisodiy m unosabatlar bilan  bir qator organ­
lar  shug'ullanadilar.  Bular jumlasiga  quyidagilar  kiradi:
1)  BM T  Bosh  Assambleyasi;
2)  BMTning  Iqtisodiy  va  Ijtimoiy  kengashi  (EKOSOS);
3)  YUNKTAD  —  BMTning  savdo  va  taraqqiyot  bo'yicha  komissi­
yasi;
4)  Y U N ID O   —  BMTning  sanoat  taraqqiyoti  bo'yicha  konferensiya-
si;
5)  YuNSITRAL —  BMT  Bosh  Assambleyasining  xalqaro  savdo  hu­
quqi  bo'yicha  komissiyasi;
6)  EKOSOSning beshta mintaqaviy —  iqtisodiy komissiyasi  (Yevropa­
da  —  EKE;  Osiyo  va  Tinch  okeani  mintaqasida  —  ESKATO;  Lotin 
Amerikasida  —  EKLA;  Afrikada  —  EKA;  G 'arbiy  Osiyoda  —  EKZA).
Xalqaro  iqtisodiy  tashkilotlar  turli  m intaqalarda  ham   ko'plab  tuzil­
gan.
U m um an  olganda,  xalqaro  iqtisodiy  tashkilotlar  barcha  xalqaro
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tashkilotlarga  xos  bo'lgan  maqomga  egadir  (yuridik  tabiati,  vakolatlari 
ko'lam i,  xalqaro-huquqiy  subyektliligi  ta ’sis  hujjati  qoidalarida  belgila­
nadi). Ammo xalqaro iqtisodiy tashkilotlar ko'pincha nosiyosiy hisoblan- 
ganligi  tufayli,  davlat  ularga  iloji  boricha  kengroq  vakolatlar  berishga 
intiladi.  Aksariyat  xalqaro  iqtisodiy  tashkilotlar  o'zining  asosiy  vazifa­
sini  huquqiy  ijodkorlik  roli  bilan  bog'laydilar.  Boshqalari  esa,  asosan, 
boshqaruv  funksiyasini  bajara borib,  a ’zo  davlatlar hududida  amal  qila­
digan  boshqaruv  hujjatlarini  ishlab  chiqadi.