Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

Havo  kemasi  —
  O'zbekiston  Respublikasida  ro'yxatga  olingan 
har  qanday  havo  kemasi,  harbiy  samolyot  bundan  mustasno.
O'zbekiston  Respublikasi  qaysi  davlatlar  bilan  konsullik  munosabat­
lari  o'm atgan  bo'lsa,  shu  davlatlarda  konsullik  muassasalarini ta ’sis etadi. 
Konsullik munosabatlarini o'matishga oid bitim bo'lmagan taqdirda, diplo­
matik  m unosabatlam ing  o'm atilishi  konsullik  m unosabatlam ing  ham 
o'm atilishi  deb  hisoblanadi.  Biroq  diplomatik  munosabatlaming  uzilishi 
o'z-o'zid an   konsullik  munosabatlarining  ham  uzilishini  va  O'zbekiston 
Respublikasi  konsullik  muassasasining  tugatilishini  anglatmaydi.
O 'zbekiston  Respublikasining  konsullik  muassasalari  chet  ellarda 
O 'zbekiston  Respublikasining,  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolari  va 
yuridik  shaxslarning  huquq  va  manfaatlarini  him oya  qiladi.  Konsullik 
m uassasalari  konsullik joylashgan  davlatlar bilan  O 'zbekiston  Respubli­
kasining  do'stona  munosabatlari  rivojlanishiga  hamda  ular  bilan  iqti­
sodiy,  savdo,  ilm iy-texnikaviy,  madaniy  va  boshqa  aloqalarning  ken-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

gayishiga ko‘ m aklashadi.  0 ‘ zbekiston  Respublikasining konsullik m uas­
sasalari  o ‘z  faoliyatida  0 ‘zbekiston  Respublikasi  hamda  konsullik  jo y ­
lashgan  davlat  ishtirokchi  bo'lgan  ikki  tom onlam a  va  ko‘p  tom onlam a 
shartnom alarga,  xalq aro  p rinsiplarga,  ushbu  U stavga,  O 'zbekiston  
Respublikasining  qonun  hujjatlariga  amal  qiladi.
Konsullik muassasalari  O'zbekiston  Respublikasi Tashqi ishlar vazirli- 
giga  b o'ysun ad i  va  konsulxon a  joylash gan   davlatlarga  O 'zbekiston  
Respublikasi  diplom atik  vakolatxonasi  boshlig'ining  umumiy  rahbarli- 
gida  ish  ko'radi.
O'zbekiston  Respublikasi  diplom atik  vakolatxonalarining  konsullik 
bo'lim larini  konsullik  bo'lim larining  m udirlari  boshqaradi.  Bosh  kon- 
sulxonalar,  konsulxonalar,  vitse-konsulxonalar  va  konsullik  agentlik- 
Iarini  tegishli  bosh  konsullar,  konsullar,  vitse-konsullar  va  konsullik 
agentlari  boshqaradi.
0 ‘zbekiston  Respublikasining diplom atik  vakolatxonalari bo'lm agan 
davlatlarda  konsulxona joylashgan  davlatning  roziligi  bilan  konsul  zim ­
masiga  diplomatik  vazifalar  ham  yuklatishi  mumkin.
Konsullik  muassasasining  m anzili,  uning  darajasi  va  konsullik okru­
gi  konsulxona joylashgan  davlat  bilan  kelishilgan  holda  belgilanadi.
Konsullik  muassasasi  O 'zbekiston  Respublikasi  Davlat  gerbining 
tasviri  tushirilgan  ham da  konsullik  muassasasining  nomi  O 'zbekiston 
Respublikasining  davlat  tilida  yozilgan  muhrga  ega  bo'ladi.  Konsullik 
muassasasi  o'zi  egallab  turgan  binoga  0 ‘zbekiston  Respublikasining 
Davlat  gerbi  tushirilgan  hamda  O'zbekiston  Respublikasining  davlat  ti- 
lida  va  konsulxona  joylashgan  davlat  tilida  konsullik  muassasasining 
nomi  yozilgan  peshlavha  o'rnatish  huquqiga  egadir.  Konsullik  m uassa­
sasi joylashgan bino ustida  0 ‘ zbekiston  Respublikasi  o'z  Davlat bayrog‘ ini 
o ‘ rnatishga  haqlidir.  Konsul  o 'z  qarorgohiga,  shuningdek,  o 'z  xizmat 
vazifalarini  bajarish  ch o g'id a  o 'z   transport  vositalarida  O 'zbekiston 
Respublikasining  D avlat  bayrog'ini  o'rnatishga  haqlidir.
K o n su llik   m u assasalarin in g  m an sab d or  shaxslari  va  xo d im lari 
O 'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligida  davlat  xizm atida 
bo'ladilar.  Faqat  O 'zbekiston  Respublikasining  fuqarosigina  konsullik­
ning  mansabdor  shaxsi  bo'lishi  mumkin.  Konsul  lavozimiga  tayinla- 
nayotganida  O 'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligidan  uning 
konsullik  okrugi  belgilab berilgan  konsullik patentini  oladi.  Konsul  kon ­
sulxona joylashgan davlatning roziligini  (ekzekvaturasini)  olganidan keyin 
o 'z  vazifalarini  bajarishga  kirishadi.  Uning  bu  vazifaga  tayinlanganligi 
to'g'risida  konsulxona joylashgan  davlat  m a’ murlari  xabardor  qilinadi.
Agar  konsul  biron  sababga  ko'ra  o'z  vazifalarini  bajara  olm aydigan 
bo'lsa  yoki  uning  lavozim i  vaqtincha  bo'sh  b o'lsa,  konsulning  vazi­
falarini bajarish ushbu  konsullik  muassasasining yoki O'zbekiston  Respub-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

likasining  konsulxona  joylashgan  davlatdagi  boshqa  konsullik  m uassa­
sasining  boshqa  m ansabdor  shaxsi  zim m asiga  yoxud  shu  davlatdagi 
O 'zbekiston  Respublikasi  diplom atik  vakolatxonasining  diplom atiya 
xodim laridan  biri  zim m asiga  yuklatiladi.
Konsul  Konsullik  ustavida  hamda  O'zbekiston  Respublikasi  bilan 
konsulxona joylashgan  davlat  o'rtasida  imzolangan  xalqaro  shartnom a­
larda  nazarda  tutilgan  vazifalam i  bajaradi.  Konsul  o 'z  zim m asiga  yuk- 
latilgan vazifalam i  shaxsan bajaradi  yoki  ularning bajarilishini  konsulxo- 
naning boshqa  m ansabdor shaxsiga topshiradi.  Konsul boshqa davlatning 
konsullik vazifalarini  faqat  O'zbekiston  Respublikasi Tashqi ishlar vazirli­
gining  ko'rsatm asiga  binoan  va  konsulxona  joylashgan  davlat  roziligi 
bilan  bajarishi  mumkin.
Konsul  o'zin in g  konsullik  okrugi  doirasida  konsullik  m uassasasi­
ning  faoliyati  bilan  bog'liq  barcha  m asalalar yuzasidan  konsulxona jo y ­
lashgan  davlat  m a’ murlariga  murojaat  etishi  mumkin.  Konsul  har  yili 
kamida  bir  marta  konsullik  okrugini  aylanib  chiqishi  shart.  Konsul 
O'zbekiston  Respublikasining  fuqarolari  va  yuridik  shaxslarining  kon­
sulxona joylashgan  davlatning  qonun  hujjatlariga  ko 'ra  va  O 'zbekiston 
Respublikasi  ham da  konsulxona  joylashgan  davlat  ishtirokchi  bo'lgan 
xalqaro  shartnom alarga,  shuningdek,  xalqaro  prinsiplarga  k o 'ra   ularga 
berilgan  barcha  huquqlardan  foydalana  olishlari  uchun  chora-tadbirlar- 
ni  ko'rishi  shart.  Konsul  yozm a  arizalarni  ham,  og'zaki  arizalam i  ham 
qabul  qilishi  shart.  Konsul  O 'zbekiston  Respublikasi  fuqarolari  va  yu ­
ridik  shaxslarining  buzilgan  huquqlari  tiklanishining  chora-tadbirlarini 
ko'rishi  shart.  K onsul  uning  konsullik  okrugida  doim iy  yashayotgan 
hamda  vaqtincha  yashab  turgan  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolari­
ning  hisobini  yuritadi.  Konsul  O 'zbekiston  Respublikasi  vazirliklari, 
idoralari,  korxonalari,  muassasalari va tashkilotlarining konsullik okrugi 
d oirasid a  turgan  v ak illarig a  o 'z   xizm at  vazifalarin i  b a ja rish la rid a 
ko'm aklashadi.  Konsul  uning  konsullik  okrugida  vaqtincha  yashab  tur­
gan  O 'zbekiston  R espublikasi  fuqarolarining  konsulxona  joylash gan  
davlatning  qonunlari  va  boshqa  norm ativ  hujjatlaridan,  shuningdek, 
mahalliy urf-odatlardan xabardor qiladi.  Konsulning O'zbekiston  Respub­
likasi  fuqarolarining  chet  elda bo'lishlariga  doir  m asalalar b o 'y ich a  far- 
moyishlari  ular  uchun  majburiy  kuchga  egadir.
Konsul O'zbekiston  Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq, kon­
sulxona joylashgan  davlatda  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolarining  har­
biy  hisobini  yuritadi.  Konsul  muddatli  harbiy  (muqobil)  xizmatga  chaqi- 
riladigan  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolarining  O'zbekiston  Respubli- 
kasidagi  tegishli  mudofaa  ishlan  bo'limlanga  borishlarini  ta’minlaydi.
Konsul O 'zbekiston  Respublikasi fuqaroligida bo'lgan va O 'zbekiston 
Respublikasidan tashqarida yashayotgan bolaning  farzandlikka olinishi-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ni  rasmiylashtirish huquqiga egadir. Agar farzandlikka oluvchi O'zbekiston 
Respublikasi  fuqarosi  bo'lm asa,  farzandlikka  olish  uchun  O 'zbekiston 
Respublikasidagi  bunga  vakolatli  organning  roziligini  olish  zarur.  Ota- 
onasining  hom iyligidan  mahrum  bo'lgan  O 'zbekiston  Respublikasining 
voyaga yetm agan fuqarolari ustidan  konsul  o 'z  konsullik okrugida vasiylik 
va  hom iylik  o'm atilishi  chora-tadbirlarini  ko'radi.  Salom atligining  yo- 
m onligi  tufayli  o 'z   huquqlarini  m ustaqil  am alga  oshirishga  ham da 
o 'z   m ajburiyatlarini  bajarishga  qodir  bo'lm agan   O'zbekiston  R espubli­
kasining voyaga  yetgan  fuqarolari  ustidan  konsul  o 'z  konsullik  okrugida 
vasiylik  va  hom iylik  o'rnatilish  chora-tadbirlarini  ko'radi.
Konsul  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarosining vafotidan  so'ng  undan 
qolgan  m ol-m ulkning  qo'riqlanish  chora-tadbirlarini  ko'radi.  Agar  qol­
gan mol-mulkning hammasi yoki uning bir qismi buzilishi mumkin bo'lgan 
narsalardan  iborat  bo'lsa,  shuningdek,  ulam ing  saqlanishi  o'ta  qimmatga 
tushadigan  b o'lsa,  konsul  bu  mol-mulkni  sotish  huquqiga ega va  tushgan 
pulni  tegishliligiga  qarab jo'natishi  shart.  Konsul  meros  qilib  qoldirilgan 
mol-mulkni O'zbekiston  Respublikasida bo'lgan  m erosxo'rlaqja topshirish 
uchun  qabul  qilib  olish  huquqiga  egadir.  Konsul  O'zbekiston  Respubli­
kasi  fuqarolariga  tegishli  pullar,  boyliklar,  qimmatli  qog'ozlar  va  hujjat- 
larni  saqlab  turish  uchun  qabul  qilib  olishi  mumkin.
Saqlab  turish  uchun  topshirilgan  m ol-m ulk  egasi  bo'lgan  shaxs  va- 
fot  etgan  taqdirda,  bunday  m ol-m ulkka  nisbatan  Konsullik  ustavining 
35-m oddasidagi  qoidalar  qo'llaniladi.
Konsul,  agar  bu  konsulxona joylashgan  davlat  qonunlarida  man  etil- 
magan  bo'lm asa,  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolariga  taalluqli  top- 
shiriqlami  bajaradi.  Mazkur  topshiriqlar  xalqaro  shartnomalarga  hamda 
O 'zbekiston  Respublikasining  qonun  hujjatlariga  rioya  etilgan  holda  ba­
jariladi.  Konsul jinoyat sodir etishda gum on qilinib hibsga olingan  (qamal- 
gan)  yoki  ushlab  turilgan  yoxud  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarosining 
erkinligini cheklovchi boshqa choralarga tortilgan yoki ozodlikdan  mahrum 
etish  tarzida jazoni  o'tayotgan,  shuningdek,  sudlov  yoki  m a’ muriy  ta’sir 
choralarining boshqa turlariga tortilgan O'zbekiston  Respublikasi  fuqarosiga 
nisbatan  konsulxona  joylashgan  davlat  qonunlari  hamda  O'zbekiston 
Respublikasi  va  konsulxona joylashgan  davlat  ishtirokchi  bo'lgan  xalqaro 
shartnom alar  qoidalari  tatbiq  etilishini  kuzatib  borishi  shart.
Konsul  ozodlikdan  mahrum  etish joylaridagi  O 'zbekiston  Respubli­
kasi  fuqarolarini  m anfaatdor  shaxslarning  iltim osiga  binoan  hamda  o'z 
tashabbusi  bilan  borib  ko'rishi  hamda  ulam i  saqlab turish  shart-sharoit­
larini  aniqlashi  shart.  Konsul  bunday  fuqarolar  gigiena  va  sanitariya 
talablariga javob  beradigan  sharoitlarda  saqlanishini  hamda  ularga  nis­
batan  shafqatsiz  va  inson  qadr-qim m atini  tahqirlovchi  m uom ala  qilin- 
masligini  kuzatib  turishi  shart.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Konsul  uning  konsullik okrugida  istiqomat  qilib  turgan shaxslarning 
O 'zbekiston  Respublikasi  fuqaroligi  masalalariga  doir  arizalarni  qabul 
qilishi shart.  Konsul chet elda doim iy yashab turgan  O'zbekiston  Respub­
likasi  fuqarolariga,  shuningdek,  qonunga  muvofiq O 'zbekiston  Respub­
likasi  fuqaroligini  olgan  shaxslarga  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarosi 
pasportini  berish  ham da  uni  almashtirib  berish  huquqiga  ega.  Konsul 
O'zbekiston  Respublikasiga  kelish,  O'zbekiston  Respublikasidan  chiqib 
ketish  va  O 'zbekiston  Respublikasi  hududi  orqali  tranzit  o'tish  uchun 
vizalar  berish,  ularning  m uddatini  uzaytirish,  ularni  bekor  qilish, 
shuningdek,  berilgan  vizalarga  o'zgartirishlar  kiritish  huquqiga  ega.
Konsul  O 'zbekiston  Respublikasining  qonun  hujjatlariga  muvofiq, 
O 'zbekiston  Respublikasi  fuqarolarining  fuqarolik  holati  dalolatnom a- 
larini yozadi.  Konsul chet elda doim iy yashab turgan O'zbekiston Respub­
likasi  fuqarolarining fuqarolik holatini qayd etish yozuvlariga o'zgartishlar, 
tuzatishlar,  qo'shim chalar  kiritish  to'g'risidagi,  yo'qotilgan  yozuvlarni 
qayta tiklash,  shuningdek,  fam iliyasi,  ismi va  otasining ismini o'zgartirish 
haqidagi  iltim osnom alam i  qabul  qilib  oladi  hamda  ulam i  qarab  chiqish 
uchun  vakolatli  organlarga  yuboradi.
Konsul  O 'zbekiston  Respublikasining  havo,  dengiz,  daryo  kem asi- 
da biron  shaxsning tug'ilganligi  yoki  vafot  etganligi to'g'risid a  m a’ lumot 
olishi bilanoq,  O 'zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga 
muvofiq  tug*ilganlik  yoki  vafot  etganligi  to'g'risidagi  holatni  ro'yxatga 
oladi.  K onsulning  fu q arolik  holati  dalolatnom alarini  yozish  tartibi 
to'g'risidagi  yo'riqn om ani  O 'zbekiston  Respublikasi  Adliya  vazirligi  bi­
lan  O'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligi  tasdiqlaydi.
Konsul  o 'z   konsullik  okrugi  doirasida  konsulxona  joylashgan  dav­
latning  aeroportlarida  O 'zbekiston  Respublikasi  havo  kem asining  ko- 
mandiri,  ekipaji  va  yo'lovch ilariga  konsulxona  joylashgan  davlatning 
qonun  hujjatlariga  ham da  O 'zbekiston  Respublikasi  va  konsulxona jo y ­
lashgan  davlat  ishtirokchi  bo'lgan   xalqaro  shartnom alarga  m uvofiq  hu­
quqlar  va  im m unitetlar  berilishini  kuzatib  boradi.  Konsul  O 'zbekiston 
R e s p u b lik a s i  fu q a r o lik   h a v o   k e m a si  k o m a n d ir i,  e k ip a ji  va 
yo'lovchilarining  konsulxona  joylashgan  davlat  m a’ murlari  bilan  mu- 
nosabatlarida  yordam   berishi,  shuningdek,  zarur hollarda,  havo  kem asi, 
uning ekipaji  va yo'lovch ilari  uchun  O 'zbekiston  Respublikasiga  qaytish 
yoki  parvozni  davom  ettirish  chora-tadbirlarini  ko'rishi  kerak.
Ushbu  sohada  konsul  quyidagi  huquqlarga  ega:
1)  havo  kem asining  aeroportga  uchib  kelishi,  undan  uchib  ketishi 
va  aeroportda  turishiga  ko'm aklashish;
2)  havo  kem asida  yuz  bergan  hodisalam ing  holatlarini  aniqlash, 
havo  kemasining  kom andiri,  ekipaj  a ’ zolari  va  yo'lovchilardan  so'rab - 
surishtirish;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3)  havo  kem asi,  undagi  yuk  va  reysga  doir  m a’lum otlar  olish;
4)  zarur  hollarda  havo  kemasi  ekipaji  a ’zolari  va  yo'lovchilarining 
davolanishi  hamda  0 ‘ zbekiston  Respublikasiga jo'natilishini  ta’ minlash 
chora-tadbirlarini  ko'rish;
5)  O 'zb ek isto n   R esp u b lik asi  fu q aro larin i,  p o ch ta  va  yuklarn i 
O 'zbekiston  R espublikasining  aeroportlariga  boradigan  O 'zbekiston 
Respublikasi  havo  kem alarida jo'n atib  yuborish;
6)  havo  kemalariga  taalluqli,  O'zbekiston  Respublikasi  ishtirokchi 
bo'lgan xalqaro shartnomalarda yoki O'zbekiston  Respublikasining qonun 
hujjatlarida  nazarda  tutilgan  deklaratsiya  yoki  boshqa  hujjatni  olish, 
tuzish  yoki  tasdiqlash.
Havo  kemasi  halokatga  uchragan,  qo'nishga  m ajbur  bo'lgan   yoki 
boshqa  hodisa  sodir  bo'lgan   taqdirda,  konsul  o'zining  konsullik  okrugi 
doirasida  ekipaj  va  yo 'lo vch ilarga  zarur  yordam   ko'rsatad i.  Konsul 
halokatga uchragan yoki  qo'nishga  majbur bo'lgan havo kem asini,  hodisa 
xususiyatidan  shohidlik  beruvchi  undagi  yuklar  va  ashyoviy  dalillarni 
qo'riqlash  choralarini  ko'radi  hamda  uchish  vaqtida  yuz  bergan  hodi- 
saning  sabablarini  aniqlashda  O'zbekiston  Respublikasi  mutaxassislari- 
ga  ko'm aklashadi.
H avo  kem asining  bortida  jinoyat  sod ir  etilgan  taqdirda  konsul 
O'zbekiston  Respublikasi  ishtirokchi  bo'lgan  xalqaro  shartnom alardan 
va  O'zbekiston  Respublikasining  qonun  hujjatlaridan  kelib  chiqadigan 
vazifalam i  bajarishda  havo  kemasining  kom andiriga  ko'm aklashadi.
A g a r   k o n s u llik n in g   m a n s a b d o r   s h a x s id a   m a v ju d   b o 'lg a n  
m a’lumotlarga ko'ra,  O'zbekiston  Respublikasi havo kemasining muayyan 
aeroportga  kirishi  bexatar  bo'lm asa,  konsullikning  m ansabdor  shaxsi 
havo  kemasi  kapitanini  bundan  ogohlantirishi  shart.
Chet  elda  kema  sotib  olingan  taqdirda  konsul  O 'zbekiston  Respub­
likasining  Davlat  bayrog'i  ostida  suzib  yurish  huquqini  beradigan  m u­
vaqqat  guvohnom a  beradi.
Notarial  harakatlar  O 'zbekiston  Respublikasining  konsullik  muas- 
sasasida  bajariladi.  Konsul  quyidagi  notarial  harakatlam i  bajaradi:
1)  bitimlami  (shartnomalar,  vasiyatnomalar,  ishonchnomalar va  hoka- 
zolami) tasdiqlaydi. O'zbekiston  Respublikasidagi uy-joylami boshqa shaxsga 
o'tkazish  va  garovga  qo'yish  to'g'risidagi  shartnomalar bundan  mustasno;
2)  meros  qilib  qoldirilgan  mulkning  qo'riqlanishiga  doir  chora-tad- 
birlarni  ko'radi;
3)  m eros  huquqi  to'g'risidagi  guvohnom ani  beradi;
4)  er-xotinning  um um iy  mulkidagi  ulushga  egalik  huquqi  to'g'risida 
guvohnom a  beradi;
5)  hujjatlar  nusxalarining  va  hujjatlardan  olingan  ko'chirm alarning 
to'g'riligini  shahodatlaydi;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

6)  hujjatdagi  imzolarning  haqiqiyligini  shahodatlaydi;
7)  hujjatlarning  bir  tildan  boshqasiga  to ‘g ‘ ri  tarjim a  qilinganligini 
shahodatlaydi;
8)  shaxsning  tirik  ekanligi  faktini  tasdiqlaydi;
9)  fuqaroning  muayyan joyd a  ekanligi  faktini  tasdiqlaydi;
10)  fuqaroning  fotosuratda  aks  ettirilgan  shaxs  ekanligini  tasdiqlaydi;
1 1 )   hujjatlar  taqdim  etilgan  vaqtni  tasdiqlaydi;
12 )  pul  sum m alari  va  qimmatli  q og'ozlam i  depozitga  qabul  qilib 
oladi;
13 )  ijro  xatlarini  yozadi;
14)  saqlash  uchun  hujjatlarni  qabul  qilib  oladi;
15 )  qonunda  nazarda  tutilgan  boshqa  notarial  harakatlam i  bajaradi.
N otarial  harakatlam i  bajarayotgan  konsul  ushbu  notarial  harakat-
larga  oid  sim i  saqlashi  shart.  Bajarilgan  notarial  harakatlar to'g'risidagi 
m a’ lum otnom alar  va  hujjatlar  O 'zbekiston  Respublikasining  notariat 
to'g'risid agi  am aldagi  qonun  hujjatlariga  m uvofiq  beriladi.
N otarial  tartibda  tasdiqlanadigan  bitim lar,  shuningdek,  ariza  va 
boshqa  hujjatlar  notarial  harakatlam i  bajarayotgan  konsul  huzurida  im- 
zolanadi.  A gar  bitim,  ariza  yoki  boshqa  hujjat  konsul  yo'qligida  im - 
zolangan  b o'lsa,  imzo  chekkan  hujjatni  o 'zi  im zolaganligini  shaxsan 
tasdiqlashi  lozim .  Konsul  notarial  harakatlam i  bajarayotgan  vaqtda 
O 'zbekiston  Respublikasining  fuqarolariga  ulam ing  huquq  va  m ajburi­
yatlarini  tushuntirishi,  bajarayotgan  notarial  harakatlarining  oqibatlari 
to'g'risid a  ogohlantirishi  shart.  Konsul  o 'z   nom iga  va  uning  nom idan 
xotinining  (erining)  va  o'zin in g  yaqin  qarindoshlari  nom iga  ham da 
ulam ing  nom idan  notarial  harakatlar bajarishi  mumkin  emas.
Konsullik  muassasasida  notarial  ish  yuritish  O'zbekiston  Respubli­
kasining  davlat  tilida  amalga  oshiriladi.  Agar  notarial  harakatni  bajarish 
iltimosi  bilan  murojaat  qilgan  shaxs  ish  yuritilayotgan  tilni  bilmasa,  no­
tarial  harakatni  bajarayotgan  konsul  yoki  konsul  taniydigan  taijimon  ras- 
miylashtirilayotgan hujjatlarning matnlarini unga taijim a qilib berishi lozim.
A g ar  O 'zbek iston   Respublikasida  istiqom at  qilgan  O 'zbekiston 
Respublikasi  fuqarosi  foydasiga  meros  ochilganligi  m a’lum bo'lib  qolsa, 
konsul  m eros  va  ehtimol  tutilgan  m erosxo'rlar  to'g'risid a  o'zi  bilgan 
barcha  m a’ lum otlam i  O'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligi- 
ga  darhol  xabar  qilishi  shart.
A gar notarial  harakatni bajarish O 'zbekiston  Respublikasining qonun 
hujjatlariga  zid  b o'lsa,  konsul  bunday  harakatlam i  bajarishni  rad  etadi. 
A gar  hujjatlar O 'zbekiston  Respublikasining  qonun hujjatlari  talablariga 
mos  kelm asa  yoki  o 'z  mazmuniga  ko'ra  O 'zbekiston  Respublikasining 
davlat  m anfaatlariga  zarar  mumkin  bo 'lsa  yoxud  fuqarolam ing  sha’ ni 
va  qadr-qim m atiga putur yetkazuvchi  m a’ lum otlarga  ega bo'lsa,  konsul
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bunday  hujjatlarni  notarial  harakatlam i  bajarish  uchun  qabul  qilm aydi. 
Notarial  harakatni  bajarish  to'g'risidagi  shaxsning  iltim osiga  binoan, 
unga  rad  etishning  sabablari  bayon  qilinishi  va  uning  shikoyat  qilish 
tartibi  tushuntirib  berilishi  lozim.
Konsul  o 'z konsullik okrugidagi  mahalliy m a’ murlar vakillarining ish- 
tirokida  tuzilgan  yoki  ana  shu  m a’ murlardan  kelgan  hujjatlar  va  aktlam i 
qonunlashtiradi.  O 'zbekiston  Respublikasining  organlari  ana  shunday 
hujjatlar va aktlam i,  agar O'zbekiston  Respublikasining qonun  hujjatlarida 
yoki  O'zbekiston Respublikasi va konsulxona joylashgan davlat  ishtirokchi 
bo'lgan  xalqaro  shartnomalarda  o'zgacha  hoi  ko'zda  tutilgan  bo'lm asa, 
konsul  qonunlashtirganidan  keyingina  qarab  chiqish  uchun  qabul  qiladi. 
Konsulning  hujjatlarni  qonunlashtirishining  mohiyati  ana  shu  hujjatlar 
va  aktlardagi  im zolaming  haqiqiyligini  va  hujjatlar bilan  aktlam ing  kon ­
sulxona joylashgan  davlat  qonunlariga muvofiqligini  aniqlash  ham da sha- 
hodatlashdan  iboratdir.  Konsulning  hujjatlarni  qonunlashtirish  tartibini 
O'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligi  belgilaydi.
O 'zbekiston  R espublikasining  qonun  hujjatlarini  qonunlashtirish 
tartibini  O 'zbekiston  Respublikasi  Tashqi  ishlar  vazirligi  belgilaydi.
O 'zbekiston  Respublikasining  qonun  hujjatlariga  zid  bo'lgan   yoki 
o'z  mazmuniga  k o 'ra  O 'zbekiston  Respublikasining  davlat  m anfaatlari- 
ga  zarar yetkazishi  yoxud  fuqarolam ing sha’ ni  va  qadr-qim m atiga  putur 
yetkazuvchi  m a’lum otlarga  ega  hujjatlar  va  aktlar  qonunlashtirilm aydi.
O'zbekiston  Respublikasi Tashqi  ishlar vazirligi konsulxona joylashgan 
davlat  bilan  kelishib  turib,  ayrim  konsullik  vazifalarini  bajarishni  shtat- 
siz  konsullarga  topshirishi  mumkin.  O 'zbekiston  Respublikasi  fuqaro­
lari  ham ,  uning  fuqarosi  b o 'lm ag an   sh axslar  ham  shtatsiz  konsul 
bo'lishlari  mumkin.  Shtatsiz  konsullar  O 'zbekiston  Respublikasi  davlat 
xizm atida  turm aydi.  Shtatsiz  konsullarning  vazifalarini  O 'zbekiston  
Respublikasi  Tashqi  ishlar vazirligi  belgilab  beradi.
Konsullik  muassasalar,  konsullik  muassasasining  xodim lari  ham da 
ulam ing  oila  a ’ zolari  1963-yilgi  Konsullik  munosabatlari  to'g'risid agi 
Vena  konvensiyasida,  O 'zbekiston  Respublikasi  bilan  konsulxona  jo y ­
lashgan  davlat  o'rtasidagi  shartnom alarda,  shuningdek,  xalqaro  huquq­
ning  um umiy  norm alarida  nazarda  tutilgan  im tiyozlar  va  im m unitet- 
lardan  foydalanadilar.
Konsulning  vazifasi  quyidagi  hollarda  tugatiladi:
1)  konsul  chaqirib  olinganda;
2)  ekzekvatura  bekor  qilinganda;
3)  konsullik  patentining  muddati  tugaganda;
4)  konsullik  muassasasi  yopilganda;
5)  konsullik  m unosabatlari  tugatilganda.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---