Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi


Abu Ali ibn Sino (9 8 0 —1 0 3 7 )



Download 5,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/133
Sana13.07.2022
Hajmi5,21 Mb.
#788001
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   133
Bog'liq
Hozirgi-zamon-tabiiy-fanlar-konsepsiyasi.Хамидов

Abu Ali ibn Sino (9 8 0 —1 0 3 7 ). 
M arkaziy O siyoning m a s h h u r olimi 
Abu Ali ibn S in o h a m Beruniy kabi tabiatshunoslik fanining turli sohalarida 
ijod qilgan. U d u n y o g a m a s h h u r “ T ib q o n u n la ri" asarining muallifidir. 
M a z k u r a sa r 5 t o m d a n iborat b o 'lib , u n d a o d a m tanasidagi o rg a n la rn in g
tuzilishi, fu n k siy asi, turli kasalliklar, ularning kelib c hiqish sabablari, 
o ddiy va m u r a k k a b dorilar, ularni tayyorlash va bu dorilarn in g o rganlarga 
k o 'rs a ta d ig a n t a ’siri h a q id a m a ’lu m o tla r keltirilgan. Olim o d a m d a g i b a ’zi 
kasalliklar ( c h e c h a k , vabo, sil) k o 'z g a k o 'rin m a s o rg a n iz m la r orqali paydo 
b o'lishini aytadi. U n in g fikricha, Y er asta-sekin o 'zgaradi, d e n g iz ,d a ry o la r 
vaqti kelib o ' z o 'r n i n i quruqlikka b o 's h a tib beradi, deydi h a m d a o 's im lik, 
h a y v o n va o d a m d l a r o 'r t a s i d a o 'x s h a s h l i k l a r m a v ju d lig in i, u la r n in g
o ziqlanishi, k o 'p a y is h i, o'sishi h a q id a to'xtalib o 'tad i.
Ibn S in o 10 y o sh id a arab tilini m u k a m m a l o 'rg a n ib olgan. U 16 yoshda 
o 's h a davrdagi s o m o n iy la r davlatining amiri Qush ibn M a n s u m i davolagan.
Ibn S i n o n in g ta b o b at ilm idan tashqari tabiat ilmi sohasidagi ishlari 
h a m o la m s h u m u l aham iyatga egadir. U n in g “ M exanika" va “ F izika" nomli 
kitoblari ta b ia t fan in in g rivojlanishida m u h im o 'r in tu tg an . K itoblarida 
h arak at, k u c h , a tm o sfe ra b osim i, o b -h a v o , qor, y o m g 'ir, d o 'l , issiqlik- 
nin g ta b ia ti, y a sh in va u n in g tu rlari, m o m a q a ld iro q h o d isa si, tovush,
12


y o r u g ‘lik, quyosh va oy tu tilishi, k uzning qurishi sabablari, o lam d ag i 
o ‘sim liklar va ularning aham iyati haqida bay o n qilingan. A bu Ali ibn Sino 
H a m a d o n (E ro n )d a vafot etgan. “ Shifo haqidagi k i t o b ” , “Tirik o r g a n iz m ­
lar klassifikatsiyasi haqidagi k ito b ” asarlarida m u a llif asrlar d av o m id a t a ­
biatshunoslik borasida t o ‘plagan m ateriallarni, ularni u m u m lash tirish , t a ­
biatni o'rganish m etodlarini ayniqsa izchillik bilan t a ’riflaydi. 0 ‘simlik, 
hayvon turlari, n o m larin in g tarkibi, xarakterli xususiyatlarini tavsiflaydi. 
Ayni shu asarida geologiya, min eralogiya, kim yo, a s tro n o m iy a , m a t e m a -
tika, botanika, fiziologiya fanlariga doir faktik m ate ria lla r bay o n etilgan.

Download 5,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish