Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

Gap

Gap va uning belgilari. Predikativlik. Gaplarning tasnifi. Gaplarning kuzatilgan maqsadga ko‘ra turlari: darak gap, so‘roq gap, buyruq va istak gaplar. Har bir turning o‘ziga xos grammatik va intonatsion xususiyatlari, modallik xususiyatlarining ifodalanishi kabilarni misollar tahlili orqali aniqlash.

Gaplarning tuzilish jihatdan turlari: sodda va qo‘shma gaplar. Sodda gaplarning yig‘iq gap va yoyiq gap turlari. Qo‘shma gap, uning sodda gapdan farqi, turlariga badiiy asardan misollar topib tahlil qilish.

Gaplarning yemotsionallikka (his-hayajonni ifodalashiga) ko‘ra turlari. Undov gaplarning grammatik, intonatsion xususiyatlarini aniqlash.

Gaplarning modallikka ko‘ra turlari: tasdiq va inkor gaplar. Bunday gaplarning o‘ziga xos xususiyatlarini misollar tahlilida ko‘rib chiqish.

Sodda gaplarning grammatik asosga ko‘ra turlari. Eganing ishtirokiga ko‘ra egasiz (bir sostavli) va egali (ikki sostavli) gaplarga ajratilishi. Bir sostavli gaplar tushunchasining yangicha talqini bo‘yicha tahlil ko‘nikmalarini shakllantirish.