Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

Сграффит сувоқ қоримасини тайёрлаш.
Олдиндан ғадир-будир қилиб тайёрланган, қуриган сувоқ юзага рангли қатлам берилади (биринчи, иккинчи, учинчи). Хар бир қатламни беришдан олдин олдингиси кирилади.


Рангли оҳак-қум сувоқлари учун ашё сарфи
14.5-жадвал

Сувоқ ранги	Ташкил этувчилар	Миқдори, %
Оқ	Оҳак-пушонка Портландцемент Мармар қуми (0,25-0,5мм) Мармар уни	10 7 70 13
Оч қизил	Оҳак Портландцемент Мармар қуми (0,25-0,5мм) Мумиё	20 4 73 3
Терракт	Оҳак-пушонка Портландцемент Майдаланган ғишт Темир сурик Оқ кварц қуми	15 10 15 2 58
Яшил	Оҳак-пушонка Портландцемент Яшил пигмент Хром оксиди Яшил мармар ушоғи (0,5-2мм)	15 15 5 5 60
Сариқ	Оҳак-пушонка Портландцемент Мармар уни Қум (0,5-2мм)	15 20 15 50
Олтин-сариқ	Оҳак Оқ портландцемент Олтинранг охра Кварц қуми	20 6 4 70

Тошсимон рангли сувоқнинг тарқиблари
14.6-жадвал

Табиий тош	Таркиби	Миқдори, %
Кулранг гранит	Рангли портландцемент Тўлдирувчи: кулранг гранит ушоғи ёки лобрадорит	25 75
	Рангли портландцемент Тўлдирувчи: кулранг гранит ушоғи ёки қора мармар ушоғи	25 75
	Рангли портландцемент Оҳак Кулранг гранит ушоғи	25 2,5 72,5
	Рангли портландцемент Кулранг гранит ва лобрадорит ушоғи	30 70
	Оқ портландцементга қўшилган мармар уни	70 30
	Оҳак Кулранг гранит ва лабрадорит ушоғи	72 28
Қизил гранит	Рангли портландцемент Тўлдирувчи: қизил гранит ушоғи –, кулранг гранит ушоғи ёки лабрадорит ушоғи	25 75
	Рангли портландцемент Тўлдирувчи: қизил гранит ушоғи – лабрадорит ушоғи -	25 65 10
Оқ оҳактош	Оқ портландцемент Оқ оҳактош ушоғи (1-5мм)	25 75
	Оқ портландцемент Оҳак Оқ оҳактош ушоғи (0,6-2,5мм)	22 3 75
	Оқ портландцемент Оҳак Оқ оҳактош ушоғи (0,6-5мм)	20 5 75

Ҳўл рангли сувоқ юзани (10 соатдан кейин) тирнаб расм солинади.Ўнта турдаги рангли қоришмалар таркиби 14.7-жадвалда ёритилган.

Тўрт рангли пардозбоп қоришма таркиби
14.7 -жадвал

1.Тўқ сариқ		3.Қизил
Оҳак Олтинранг охра Пигмент Қизғиш-жигарранг мумиё Оқ кварц қуми	22,8 2,4 0,1 0,6 74	Оҳак Олтинранг охра Пигмент Мармар уни	60 5 5 30
2.Оч қизил		4.Крем ранги
Оҳак Майдаланган ғишт Оқ кварц қуми	30 10 60	Оҳак Олтинранг охра Мумиё Мармар уни	39 0,5 0,5 60

Олтита рангли пардозбоп граффит қоришма таркиби
14.8 -жадвал

Қуйи қатлам - яшил		Юза қатлам – сарғиш-оч қизил
Оҳак Пиширилган суяк Хром оксиди Кварц қуми	23 3 1 73		Оҳак Охра Мумиё Мармар уни	49 0,75 0,25 50
Ўрта қатлам – оч қизил		Юза қатлам – қизил
Оҳак Темир сурик Кварц қуми	22 4 74		Оҳак Охра Пигмент Оқ кварц қуми	25 1,25 1,25 72,5
Қуйи қатлам - оқ		Ўрта қатлам – сариқ
Оҳак Оқ қум			Оҳак Охра Оқ кварц қуми	20 5 75

Фреска
Фреска – бу боғловчи сифатида оҳак: тупроқ ишлатиладиган ҳўл қоришма билан сувалган юзасида амалга ошириладиган рассомлик санъатининг тури. “Фреска” ва “альфреска” сўзи янги тайёрланган асосга нақш бериш маъносини англатади.
“Фреска” усулида сувоқ қилинган юза ҳар хил расм чизиқлари бўйлаб ўйилади ва ранг берилади. Фреска юзага нақшлар берилаётганда бўёқ сувда эритилади ва оҳак:тупроқли сувоқ юзаси бўялади. Қоришмадаги Са(ОН)₂ ҳаводаги СО₂ билан кимёвий реакцияга киришади ва юпқа крисстал СаСО₃ парда ҳосил қилиб нақшни мустаҳкамлайди. Фреска тагидаги қатлам, юқори сифатли оҳак-қумли қоришмадан тайёрланади.
Хомашё сифатида қуйидагиларни хам ишлатса бўлади: оҳак-пушонка ёки юқори сифатли оҳак хамири, гидравлик оҳак, оқ кварц қуми, турли ўлчамдаги, яъни 0,3-1,2 ва 0,15-0,6 мм ли фракциядаги мармар қумлари, 1см² да 1600 та тешиги бўлган элакдан ўтган мармар чанги кабилар ишлатилади. Пигментлардан эса- марганец переоксиди, суяк қуйиндиси, охра, тўқ сариқ табиий ранг, яшил ёки куйдирилган умбра, темир оксиди, хром оксиди, яшил изумруд ёки кўк кобальт ишлатилади.Амалда кўп ишлатиладиган сувок таркиби - 15% оҳак уни ва 85% кварц қумидан иборат.
Сув қоришмани қулай жойланувчанлик кўрсаткичига қараб қўшилади.
Пардозбоп “Террацо” плиткаси оқ ва рангли портландцемент ва хар турли рангдаги тоғ жинслар (мармар, лобрадорит, гранит ва шу кабилар) ушоғидан тайёрланади.
Террацо плиткаларини тайёрлаш қуйидаги жараёнлардан иборат:
-таркибларни тайёрлаш, ҳажм бўйича цемент:рангли тоғ жинси ушоғи нисбати 1:1,5 дан 1:2,0 гача олинади. Бўёқ талаб қилинган рангга қараб пигмент қўшилади.
-таркибга кирувчи ашёларни аралаштириш, зичлаш ва ишлов бериш.
-текислаш, шпателевка суртиш ва силлиқлаш.
Террацо плиткалари полларни қоплашда ва камдан-кам ҳолатларда ички ва ташқи деворларни қоплашда ишлатилади. Бундай плиткалар бадиий мозаикага ўхшаш бўлади. Уларнинг юзаларида ишлов бериш натижасида рангли тош ушоқлари ҳосил қилинади.
Магнизит ойнали лист (СМЛ) – зичланган қоғоз (картон)нинг янги хили. Охирги йилларда таъмирлаш жараёнини соддалаштириш, тезлаштириш ва арзонлаштириш деворга ишлов бериш ва тўсиқлар қўйишда кўпинча зичланган қоғоз (картон)га ўхшаш ашё ишлатилади. Кўпгина мамлакатларнинг қурилиш ташкилотлари зичланган қоғоз (картон) дурагайи - СМЛ (магнизит ойнали лист) га жиддий эътибор қаратишмоқда. Айтиш мумкинки магнизитли лист (уни шундай деб ҳам аташмоқда) - минерал моддалар, ёғоч қипиғи ва ойна толасидан иборат бўлган бу ашё ўзининг чидамлилиги билан зичланган қоғоз ( картон)нинг ўрнини босаолади. Унинг қисқача таърифи : СМЛ листлари умуман экологик безарар – унда зарарли қўшилмалар йўқ, енгил, эгилувчан, совуқда шаклини ўзгартирмайди.
Магнизитли лист – бу ёнмайдиган пардозлаш ашёси, унинг таркибида тез ёнувчи моддалар йўқ, ҳатто у икки соат давомида олов ичида ёнмайди. Шунингдек у намликка ҳам ўта чидамли бўлиб чўмилиш хоналари, ҳовузлар ва ҳоммомларда бемалол ишлатиш мумкин. Бундан ташқари ҳали биз учун янгилик бўлган қурилиш элементи ҳисобланаётган хусусияти - бу ашё томонларининг икки хилдалиги: бир томонидан у силлиқ, бошқа томони эса ғадир будир (ашё икки томонлама ҳам чидамли). Шунинг учун СМЛ ашёси ҳар қандай ашё билан киришиб кета- олади: бир томонига гулқоғоз бемалол ёпишади, иккинчи тарафига эса сувоқ ва плиткалар ўтқизиш мумкин. Бунинг ҳаммаси олдиндан ҳеч қандай тайёргарлик талаб этмайди.