Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
ИҚТИДОРЛИ БОЛАЛАРДА РИВОЖЛАНТИРУВЧИ 
ПСИХОКОРРЕКЦИОН ИШ УСУЛЛАРИНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИГИ 
 
Л.Р. Муминова РБИММ профессори, п.ф.д., 
Д.А. Махмудова ТДПУ доценти, 
Ш. Ярашева ТДПУ талабаси 
Ўзбекистон Республикасида маънавий жиҳатдан мукаммал инсонни 
тарбиялаш, таълимни юксалтириш, миллий уйғониш ғоясини рўѐбга 

---

123 
чиқарадиган янги авлодни вояга етказиш давлатимизнинг энг муҳим 
вазифаларидан биридир. Бу вазифаларни амалга оширишда психологик 
коррекция алоҳида аҳамият касб этади. Психологик коррекция - психология 
йўналишининг алохида тармоғи бўлиб, у турли ѐш даврларида шахс психик 
тараққиѐтининг қонуниятларини, шунингдек, ҳар бир ѐш босқичидаги 
ўзгаришлар, оғишлар, инқирозлар асоратлари конуниятларини ўрганади. 
Психологик коррекциянинг асосий эътибори бола психик жараѐнлари ва 
онгининг ривожланишидаги ўзгаришларга қаратилган. Ҳозирги кунда шахс 
ривожланишининг турли томонларини ўрганаѐтган психология фанининг 
соҳалари қаторида психологик коррекция ҳам шахс билан боғлиқ бўлган 
масалаларни фаол тадқиқ этмоқда 
Ёш инкирози - кескин психологик ўзгаришлар билан характерланадиган 
онтогенезни алоҳида, нисбатан узоқ давом этмайдиган даврларидир. Асабий ва 
жароҳатли 
характерга 
эга 
тангликлардан 
фарқли 
равишда 
шахс 
ривожланишининг изчиллик қонуниятларига бўйсунади. Cтресс - турли хил 
экстремал таъсирлар - стресорларга жавобан юзага келувчи, кенг доирадаги 
ҳолатларни белгиловчи ҳолат. 
Фрустрaция – маълум мақсад йўлидаги мавжуд мавҳум тўсиқларни пайдо 
бўлишига нисбатан ҳосил бўладиган муваффакиятсизликни бошдан кечирувчи 
руҳий ҳолатдир. 
Психокоррекциянинг 
асосий 
мақсади 
мижознинг 
ѐш 
ва 
тур 
хусусиятларидан, унинг субъектив воқелигидан келиб чиқиб шахсига доир 
ресурсларини фаоллаштирувчи ва меъерга мос келувчи ҳолатга олиб келишдир. 
Психокоррекцияловчи таъсирнинг асосий қуроли сифатида психолог илгари 
сурилади, коррекцион жараѐн психолог - бола жуфтлигида кечади. Мазкур 
жараѐнни акс эттирувчи тўртта асосий стратегия мавжуд: 
1) вазиятни ўзгартириш; 
2) вазиятни ўзгартириш учун ўзни ўзгартириш;
3) вазиятдан чиқиб кетиш;
4) мазкур вазиятда хаѐтининг янги жиҳатларига эътибор бериш.
Психокоррекциянинг сўнги вазифалари учта асосий соҳалардаги исталган 
ўзгаришларга эришишдир:
- когнитив; 
- эмоционал; (ҳис- туйғу). 
- ўзини тута билиш. 
Индивидуал психокоррекциянинг хусусиятларини ҳисобга олиб мазкур 
учта алоҳида соҳаларнинг ҳар бирида психолог аниқ вазифаларни белгилаб 
олади.