Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон-металлургия комбинати

Ionlashtiruvchi nurlanish manbalari

Ionlashtiruvchi nurlanish manbai – bu o`zidan ionlashtiruvchi nur chiqaradigan yoki nur chiqarish qobiliyatiga ega bo`lgan radioaktiv modda yoki qurilma. Nurlanish manbalari 2 xil bo`ladi;

1.Ochiq nurlanish manbai

2.Yopiq nurlanish manbai

Ochiq nurlanish manbai - bu radionuklidli nurlanish manbai foydalanish jarayonida atrof-muhitga o`zidan radioaktiv moddalar tarqatishi mumkin bo`lgan manba hisoblanadi.

Yopiq nurlanish manbai - bu radionuklidli nurlanish manbai foydalanish jarayonida yoki ko`chirish paytida radioaktiv moddalarni atrof-muhitga tarqalishiga yo`l qo`ymaydigan qurilmasi bo`lgan manba hisoblanadi.

Ruxsat etilgan quvvat dozasi (DMD) – bu ekvivalent quvvat dozasini bir yildagi o`rtacha ruxsat etilgan sathi bo`lib, ruxsat etilgan dozani (PDD) yil davomida nurlanadigan vaqti (t) nisbatiga teng.

DMD =PDD / t

A toifadagi shaxslar uchun; t =1700 coat = 1x10⁵ daqiqa = 6,1x10⁶ sek

B toifadagi shaxslar uchun:

sanitar-himoya hududidagi t =2000 coat =1,2x10⁵ daqiqa = 7,2x10⁶ cek

kuzatuv hududidagi t =8800 soat = 5,3x10⁵ daqiqa = 3,2x10⁷ sek

Ruxsat etilgan kontsentratsiya (DK) -A toifa personal uchun ishchi hudud havosidagi radionuklid hajm faolligining ruxsat etilgan sathi bo`lib, ruxsat etilgan tushish (postupleniya)ni yil davomida havo bosimi (V) bilan organizmga tushadigan radionuklid nisbatiga teng.

DK=PDP / V

A toifa uchun ; V=2,5x10⁶ l/yil

B toifa uchun; V=7,3x10⁶ l/yil

Ichiladigan suvdagi ruxsat etilgan kontsentratsiya yil davomida tushadigan (PGP) radionuklidni suv massasi(M) nisbatiga teng.

1 yillik miqdori 1kg ni tashkil etishi kerak.

Standart holatda 800 grammga teng.