Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги академияси дастлабки тергов ва криминалистика кафедраси тергов фаолияти мутаҳасислиги

Ўғрилик жинояти томни тешиб кириш йўли билан содир этилганда, қуйидаги жойларда изларнинг қидириб топилишига эътибор қаратилиши керак:
- пойафзал (оёқ) излари;
- бузиш жараёнида томнинг таркибий қисмлари тушган жой;
- бузиш қуроли ва жиноятчига тегишли бўлган нарсалар;
- қўл излари қолиши мумкин бўлган жойлар;
- томдаги тешилган жой ва арқон;
- жиноятчининг танаси ва кийимларидаги излар.
Жиноятчи томни тешиш жараёнида, томдаги чанг, тупроқ қатламларини босиб, арқон ёрдамида ёки бошқа усулда бино ичига тушганида албатта пойафзал излари ҳосил бўлади. Шунинг учун кўздан кечиришнинг дастлабки босқичларида ва ундан олдин ушбу жойга шахсларнинг кириб юришларини чегаралаш, топилган пойафзал изини қайд этиш керак. Тешиш натижасида томнинг таркибий қисмлари тушган жой мавжуд бўлади. Ушбу таркибий қисм–тешилган ва бузилган қурилиш маҳсулотларининг парчалари томни тайёрлаш маҳсулотларига мос келиши керак. Ушбу ҳолат ҳодиса жойида таҳлил этилади, агар зарурият туғилса, экспертиза тайинланади. Ушбу жой ва унинг атрофида томни тешиш учун қўлланилган бузиш қуроли қидирилади. Бино ичи бўйлаб жиноятчига тегишли бўлган ва у қолдириб кетган нарса ва буюмлар қидирилади. Ушбу топилган буюмлар одам ҳид изларининг ташувчиси сифатида муҳим ўрин эгаллайди, хизмат итларидан фойдаланишда қўл келади. Бузиш қуроли томнинг устида қолдирилган ёки жиноятчи ўзи билан олиб кетган бўлиши ҳам мумкин. Шунингдек, бузиш қуроли бино ичига яшириб қўйилиши ҳам эҳтимолдан холи эмас. Шунинг учун бино ичида синчковлик билан бузиш қуролини излаб топишга ҳаракат қилиш керак. Бузиш қуроли унда жиноятчининг қўл излари бўлишини эътиборга олган ҳолда (тиббий қўлқопларда) қўлга олинади. Бино ичида ўзининг жойини ўзгартирган барча обьектларда қўл излари қидирилади.
Томдаги тешилган жойни кўздан кечиришда, албатта, унинг шакли ва ўлчамлари баённомага киритилади ва деталли, жадвалли қайд этиш тавсия этилади. Ушбу тешикнинг ўлчамларига кўра ундан ўтган жиноятчининг тана тузилиши тўғрисида ахборотга эга бўлиш мумкин.
Тешикдан ўтишда жиноятчининг кийимларига тешикнинг атрофидаги тупроқ, чанг ва қурилиш маҳсулотларининг зарралари ёпишади. Агар пастга тушишда жиноятчи арқондан фойдаланган бўлса, арқонни ҳодиса жойидан олишда унинг тугунини сақлаган ҳолда олиш керак. Арқондан тушишда жиноятчининг кийимлари, танаси ва қўлларида арқон материалининг толалари қолиши мумкин. Шунингдек, бино ичида қуйидаги излар қидирилади:
1) газлама ва бошқа матоли маҳсулотлар;
2) соч толалари;
3) бўёқ зарралари;
4) пойафзал излари (оёқ излари);
5) қўл излари;
6) махсус кимёвий воситаларнинг излари;
7) гугурт, ёндиргич ва бошқалар;
8) чекиш излари;
9) қон излари ва бошқалар. ²⁰