Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti



Download 402,25 Kb.
bet3/6
Sana23.04.2022
Hajmi402,25 Kb.
#576606
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Fazliddin[1].(1)

Algebraik chiziq va uning tartibi .
Tekislikdagi geometriyani koordinatalar metodi bilan o’rganishda ko’pincha figura sifatida chiziq olinadi. Masalan, to’g’ri chiziq, aylana, parabola, sinusoida va hokazo chiziqlar.
Chiziq tushunchasiga qat’iy ta’rifni keyinroq beramiz.
Ta’rif. Tekislikdagi biror affin koordinatalar sistemusida F(x,y)=0 tenglamaning chap tomoni larga nisbatan algebraik ko’phad, ya’ni ko’rinishdagi hadlarning algebraik yig’indisidan iborat bo’lsa, bu tenglama bilan aniqlanuvchi nuqtalar tuplami algebraik chiziq, tenglama esa algebraik tenglama deyiladi.
bo’lib lar manfiy bo’lmagan butun sonlar bo’lib son hadning darajasi deyiladi. darajalar yig’indisining maksimal qiymati F(x,y) ko’phad darajasi deyiladi.
Shu bilan bir vaqtda
F (x, y) = 0 (20.1)
tenglamaning ham darajasi deyiladi, bu daraja (8.4) tenglama bilan aniqlangan chiziq tartibi deb ham yuritiladi.
Ta’rif. Biror affin koordinatalar sistemasida n-darajali algebraik tenglama bilan aniqlangan figura n-tartibli algebraik chiziq deb aytiladi.Biz tekislikdagi birinchi va ikkinchi tartibli chiziqlar bilan shug’ullanamiz.
Teorema. Bir affin koordinatalar sistemasidan ikkinchi koordinatalar

Algebraik va Transctendent chiziqlar 14

sistemasiga o’tishda chiziqning algebraikligi va tartibi o’zgarmaydi.


Isboti talabalarga havola.
Algebraik bo’lmagan barcha chiziqlar transendent chiziqlar deb aytiladi.
Algebraik bo’lmagan chiziqlarga misollar sifatida ushbu tenglamalar bilan berilgan chiziqlarni ko’rsatish mumkin.
y-sinx=0, y-tgx=0, y-lgx=0, y = ax = 0.

Tekis egri chiziq
Hamma nuqtalari bir tekislikda yotuvchi egri chiziq tekis chiziq deyiladi.
Tekislikda m egri chiziq berilgan bo‘lsin (16-shakl). Unda ihtiyoriy C nuqtani tanlab, undan egri chiziq m ni A va B nuqtalarda kesuvchi ikkita to’g’ri chiziq o’tkazaylik. Agar A nuqtani C nuqtaga cheksiz yaqinlashtirsak, CA kesuvchi t1 holatni egallab, to’g’ri chiziqqa uning C nuqtasidan urinuvchi to’g’ri chiziqqa aylanadi. Binu biz yarim urinma deb ataymiz. Endi B nuqtani C nuqtaga cheksiz yaqinlantirish orqali tyarim urinmaga ega bo’lamiz. Bu qarama-qarshi yo’nalgan yarim urinmalar t1 va t2 ustma-ust tushsa, urinmani hosil qiladi. Agar egri chiziq barcha nuqtalarida mana shunday urinmaga ega bo‘lsa, u ravon egri chiziq deb ataladi.

Download 402,25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish