‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

G ‘urbatda g ‘arib  shodmon  b o ‘Imas  emish,
El anga  shaflqu  mehribon  bo ‘Imas  emish,
Oltin  qafas  ichra g ar qizil gul  butsa,
Bulbulga  tikondek  oshiyon  bo ‘Imas  emish.
A llom aning  fikrlarini  rivojlantirgan  h o ld a   v a t a n d a n   j u d o   b o   lish 
ogMr  ju d o lik k in a  e m a s ,  balki  «yuzi  qaroliq»  e k a n l i g i n i   Z a h i r i d d i n  
M u h a m m a d   B obur  q u y idagicha  ifodalagan  edi:
Tole yo ‘qi jonim ga  balolig ‘  bo ‘Idi,
Har islmiki,  ayladim   — xatoiig' bo'ldi.
0 ‘z y e r n i  q o ‘yib   H ind sori yuzlandim ,
Yo  rab,  netayin,  ne 
yuz 
qarolig ‘ bo ‘Idi.
Abdulla  Avloniy  o ‘z  asarlarida  «vatan»  t u s h u n c h a s i g a   t a ’r i f  b e r i b ,  
u n in g   ravnaqi  u c h u n   kurashish  v a ta n p a rv a r  insonga  x o s   x u s u s i y a t  
ekanligini  quyidagicha  qayd  etadi:  « H a r  bir  kishining t u g ‘i l u b   о   s g a n  
s h a h a r  va  m am lakatini shul  kishining vatani  deyilur.  Har  k i m   t u g   i l g a n ,  
o ‘sg‘o n   yerini  j o n i d a n   ortiq  suyar.  H a tto   bu  v a ta n   h i s s i  —  t u y g   usi 
hayvonlarda ham  bor. Agar bir hayvon o ‘z v atan id a n   — u y u r i d a n   a y r i l s a ,  
o ‘z  yeridagi  kabi  r o h a td a   yasham as.  ...
1  K arim o v   I .A.  O 'z b e k is to n n in g  o ‘z  istiqlol  va tara q q iy o t  y o ‘li.  — T o s h k e n t,  О   z b e k i s t o n ,
1992.  -   76-bet.

---

Biz  turkustonliklar  o ‘z  vatanim izni  jo n im iz d a n   ortiq  suydig‘imiz 
kabi. Arablar Arabistonlarini,  qurnlik,  issiq c h o ‘llarini,  eskumular sham ol 
taraflarini,  eng  sovuq  va  m uzlik  yerlarini  b o s h q a   y erla rdan  ziyod 
suyarlar.  Agar su y m asalar  edi,  havosi  yaxshi,  tiriklik  oson  yerlarga  o ‘z 
vatanlarini  tashlab  hijrat  qilur  edi»1.
Inson  o ‘zi  tug'ilib  o ‘sgan  v atan d a  o rz u -u m id la ri,  niyatlari,  hayotiy 
intilishlari  bilan  o ‘ziga  yaqin  b o ‘lgan  kishilar  davrasida  b o ‘ladi,  o ‘zi 
k o ‘nikkan  tu rm u s h   ta rz i  b o 'y i c h a   k u n   k e c h ir a d i,  b o la lik d a n   o ‘zi 
к о  nikkan  ijtimoiy  m u n o sa b a tla r ja ra y o n id a   ishtirok  etadi,  hayot ining 
bir  qismiga  aylangan  tilda  s o ‘zlashadi  va  u  shu  m uh itd a g in a  o ‘zini 
erkin  his qiladi.  B egona yurtlarda u  o ‘ziga tanish b o ‘lgan,  o ‘zi k o ‘nikkan 
m u h itn i  to p a  o lm aydi.  Shu  bois  garchi  iqtisodiy jih a td a n   rivojlangan 
m a m lak atg a  safar  uyushtirgan  b o ‘lsa-da,  o ‘z  yurtini  tezda  sog‘inadi.
B aynalm inallik  («inter»  —  orasida,  o 'rta sid a ,  aro,  «natio»  —  xalq) 
°   z§a millat  va elatlarning h aq-h u q u q la ri,  erki,  urf-odatlari,  a n ’analari, 
t u r m u s h   tarzi,  tili  h a m d a   vijdon  erkinligini  h u rm a t  qilish,  ularning 
m anfaatlariga ziyon yetkazmaslikni  ifoda etuvchi shaxsga xos  m a ’naviy- 
axloqiy  fa z ila tla rd a n   biridir.
0
‘q u v c h i l a r   o ‘rtasida  vatanparvarlik  va  baynalm inallik  tarbiyasi 
u larga  o id   m av zu la rd a  suhbat,  davra  suhbati,  m a tb u o t  konferansiyasi, 
Viktorina,  uchrashuv,  k o ‘rik-tanlov, b ah s-m u n o z ara la r tashkil etish  kabi 
s h a k l l a r d a   a m a l g a   o sh irilis h i  m u m k in .   S h u n i n g d e k ,   m u z e y la rg a  
e k s k u r siy a la r uyushtirish, vatanparvarlik va baynalm inallik  mavzularida 
y a r a t i lg a n   asarlar m a z m u n in i birgalikda o ‘rganish,  k in o film la rto m o sh a  
qilish   h a m   o ‘zining  ijobiy  natijasini  beradi.
0
‘q u v c h i l a r d a   b a y n a lm in a llik   tu y g ‘usini  sh akllantirishda  t a ’lim 
m u a s s a s a l a r i   q o sh id a   faoliyat  yurituvchi  « D o ‘stlik  klubi»ning  t a ’siri 
k a t t a d i r .   B inobarin,  turli  m illatlarga  m a n su b   bolalar o ‘rtasida  d o ‘stlik 
a l o q a l a r i n i n g   b o g ‘lanishi  u larda  bir-birlariga  nisbatan  h u rm a tn i  qaro r 
t o p t i r i b g i n a  qolmay, o ‘zga millat  yoki elatlarning urf-odatlari, a n ’analari, 
t ili,  m a d a n i y a t i   va  qadriyatlarini  puxta  o ‘rganishga  k o ‘m aklashadi.  Bu 
b o r a d a g i   bilimlar  esa  ularda  shovinistik  (m illatchilik)  kayfiyatining