Yosh matematik to`garagining yillik ish reja va ishlanmalari ushbu qo`llanmani sotib olgan bo`lsangiz sizga bu omonat tariqasida berildi ushbu qo`llanmani hech

Tayanch kompetensiyalar:

Axborot bilan ishlash kompetensiya elementi: mavzu doirasida ko’rsatilgan multimedia ilovalariga ongli munosabat bildirish.

Fanga oid kompetensiyalar: aniq hisob – kitoblarga asoslangan holda shaxsiy rejalarni tuza olish.


SONNING DARAJASI NIMA. SONNING KVADRATI VA KUBI.

Bir-biriga teng ko'paytuvchilar ko'paytmasi maxsus belgilash orqali qisqaroq yoziladi, ya'ni 3 • 3 • 3 • 3 • 3 o'rniga 3⁵ kabi yoziladi va «3 ning 5- darajasi» deb o'qiladi. Bu yozuvda 3 – daraja asosi, 5 - daraja ko'rsatkichideb ataladi. 3⁵ ifodaning o'zi esa daraja deb yuritiladi.

M: a)2*2*2*2 = 2⁴=16; b) 5 • 5 • 5 = 5³ = 125

Daraja ko'rinishida yozing:

a) 8 • 8 • 8 • 8 • 8 • 8 • 8; b) 24 • 24 • 24 • 24; (a) 8⁷ (b)24⁴

a ning a ga ko'paytmasi a sonining kvadrati deb ataladi va a² ko'rinishida belgilanadi. Demak, a² = a • a.

a² yozuv «a ning kvadrati» yoki «а kvadrat» deb o'qiladi.

Masalan, 12² = 12∙12 = 144.

ko'paytmaga a sonining kubi deb ataladi va a³ ko'rinishida belgilanadi. Demak, a³ = a • a • a.

a³ yozuv «a ning kubi» yoki «a kub» deb o'qiladi.

Masalan, 6³ = 6∙6∙6 = 216.

Agar ifodada darajalar ham qatnashgan bo'lsa, oldin darajalar qiymatlari topiladi. So'ng boshqa amallarni bajarishga kirishiladi.

Misol. (6³ + 13)∙2 - 2⁴∙3² ifodaning qiymatini toping. Amallar quyidagi tartibda bajariladi:


Oldin darajalami hisoblaymiz: 6³ = 216, 2⁴ = 16, 3² = 9. Ularni ifodaga qo'yamiz va hisoblashni davom ettiramiz: (216 + 13) • 2 - 16 • 9 = 229 • 2 - 16 • 9 = 458 - 144 = 314. Ifodaning qiymati 314 ga teng.

Hisoblang: a) 6³- 16; J:200 I b) (9² - 2⁶): 17 + 4² J: 17;

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
Ko’rildi: MMIBDO`: ___________ ________________________”____”__________202__ -yil