Kirish
“O‘zbekiston Xitoy timsolida mamlakatimiz mustaqilligining birinchi kunlaridan bizni
qo‘llab-quvvatlab kelayotgan ishonchli, buyuk qo‘shni va hamkorni ko‘radi”.
1
Shu sababli
O‘zbekiston Respublikasining tashqi siyosatida Xitoy Xalq Respublikasi bilan bo‘lgan aloqalar
alohida ahamiyatga ega.
O‘zbekiston Respublikasi va XXR o‘zaro do‘stlik va hamkorlik aloqalarini yanada
mustahkamlashdan manfaatdor. XXR iqtisodiy va harbiy salohiyatini rivojlanishi va
tinchliksevarlikka asoslangan tashqi siyosati uning xalqaro aloqalardagi obro‘ va e’tiborini
kuchayib borishida muhim omil bo‘lmoqda. Mamlakatlarimiz o‘rtasida 2006 yili do‘stlik,
hamkorlik va sheriklik munosabatlari to‘g‘risidagi davlatlararo Shartnomaning imzolangani ikki
tomonlama aloqalar tarixida muhim voqea bo‘ldi. Ushbu Shartnoma hamkorlikni uzoq muddatli
asosda rivojlantirish uchun mustahkam poydevor bo‘lib xizmat qiladi va 20 yil mobaynida
imzolangan 400 ziyod o‘zbek-xitoy shartnomalarini izchillik bilan amalga oshirish
imkoniyatlarini yanada kengaytiradi.
Xitoy tilining hususiyatlari O‘zbekiston, MDX davlatlari, Yevropa va Amerika
tilshunoslik ilmiy maktablari tomonidan ko‘p yillardan beri chuqur va har tomonlama o‘rganilib
kelinmokda. Masalan, Xitoy ta’lim vazirligining ma’lumotiga ko‘ra, hozirgi davrda jaxonnig 100
ziyod mamlakatlarida taxminan 30 mln. kishi xitoy tilini muntazam o‘rganish, hamda tahlil etish
bilan shug‘ullanadi. Ammo hozirgi zamon xitoy tilidagi diplomatik atamalarni lingvistik tahlili
nainki O‘zbekistonda, balki mashxur xitoyshunoslik ilmiy maktablarga ega bulgan Rossiya,
AQSh, Germaniya, Angliya, Kanada va boshka rivojlangan davlatlarda ham amalga
oshirilmagan. Shuni ko‘rsatib o‘tish joizki, Xitoy ilmiy adabiyotida ham ushbu sohaga
bag‘ishlangan ilmiy ishlar sanoqli. Shu bilan birgalikda, Xalqaro tarjimonlar assotsiatsiyasining
ilmiy jurnallarida ushbu soha hujjatlarini tarjima etishning ilmiy va amaliy asoslariga
bag‘ishlangan chiqishlar anchagina. Diplomatik atamalar hozirgi zamon xitoy tilining ajralmas
va muhim qismi bo‘lib, ularning xalqaro siyosiy, iqtisodiy, harbiy, madaniy, ilmiy va ijtimoiy
sohalarga bo‘lgan ta’siri o‘sib bormoqda. Xitoy BMT Xavfsizlik kengashining doimiy a’zosi,
Osiyo va Tinch okeani mamlakatlari hamkorlik tashkilotining ishtirokchisi, Janubiy va Sharqiy
Osiyo mamlakatlari tashkilotini 10+1 va 10+3 formatidagi ishtirokchisi, Shanxay hamkorlik
tashkilotini asoschilaridan biri sifatida ham xalqaro sohada aktiv siyosat olib bormoqda. Xitoyni
mintaqadagi va jahondagi rolini o‘sib borishiga asosiy omillar orasida, uning ohirgi chorak asr
mobaynida jadal suratlar bilan rivojlanishi, iqtisodiyot, savdo, atom, koinot va ilm-fanni boshka
sohalaridagi yutuqlarini ko‘rsatish mumkin. Albatta rivojlanayotgan Xitoy mintaqada va jahonda
ijobiy o‘rin kasb etadi. Ammo bu masalani ikkinchi tomoni o‘laroq shuni ham ta’kidlash kerakki,
O‘zbekistonning yonida umumjahon siyosatida yildan - yilga muhim rol o‘ynayotgan baquvvat,
mustahkam va o‘zining milliy manfaatlari uchun har qanday buyuk davlat bilan ham bellasha
oladigan mamlakat vujudga kelmoqda. Demak, Xitoyning tashqi va ichki siyosatining
rivojlanishi Markaziy Osiyo, jumladan O‘zbekistonga ham ta’sir ko‘rsatmay qolmaydi. Bu ta’sir
ijobiy va salbiy bo‘lishi mumkin.
Qo‘shni Xitoy bilan teng va o‘zaro manfaatdorlikka asoslangan munosabatlarni taraqqiy
ettirish zaminida, albatta xitoy tilini, hususan xitoy tilshunosligi, uning tarixini chuqur o‘rganish,
ortirilgan bilim va ko‘nikmalarni amaliyotda qo‘llash katta ahamiyat kasb etadi.
Fanni o‘qitish jarayonida magistr xitoy tilshunosligining evolyusiyasi jarayonlari, xitoy
leksikografiyasining mumtoz asarlari, fonetik-fonologik tadqiqotlar, grammatika va stilistika
soahalaorida olib borilgan izlanishlar, tilshunoslik maktablari sohasidagi bilim va ko‘nikmalarga
ega bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: