Xalqaro savdo nazariyalari


Xalqaro savdoning yangi va o‘ta yangi nazariyalari



Download 110,66 Kb.
bet5/15
Sana31.12.2021
Hajmi110,66 Kb.
#235250
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
Makroiqtisodiyot mustaqil ish

Xalqaro savdoning yangi va o‘ta yangi nazariyalari

YX asrning ikkinchi yarmidan boshlab xalqaro savdo nazariyalarini ishlab chiqish vidagi yo‘nalishlarda amalga oshirila boshlandi:



1.Klassik maktab nazariyalarini rivojlantirishga va kengaytirishga yo‘nal- tirilgan nazariyalar. Bu nazariyalarga misol qilib P. Samuelson va R. Djons- larning «maxsus ishlab chiqarish omillari» nazariyasini keltirish mumkin.

2.Klassik maktab nazariyalarini inkor etmagan holda xalqaro savdoning bu nazariyalarda o‘rganilmagan jihatlarini tahlil qilishga yo‘naltirilgan nazariyalar. Bu nazariyalarga misol qilib S. Linderning «kesishuvchan talab» nazariyasini keltirish mumkin.

3.Klassik maktab nazariyalarini inkor etuvchi va xalqaro savdoning yangi asoslarini topishga yo‘naltirilgan nazariyalar. Bu nazariyalarga misol qilib «miqyos samarasi» nazariyasini, «xalqaro savdoning dinamik modeli» nazariyasini va B. Balassaning «tarmoq ichidagi savdo» nazariyasini keltirish mumkin.

P. Samuelson va R. Djons o‘zlarining «Maxsus ishlab chiqarish omillari» naza- riyalarida Xeksher-Olin nazariyasini rivojlantirish va kengaytirishga harakat qilish- gan. Xeksher-Olin nazariyasida ishlab chiqarish omillarining faqat ikki xil turi — kapital va mehnat inobatga olingan bo‘lsa, «Maxsus ishlab chiqarish omillari» nazariyasida ushbu omillar soni uchtaga yetkazildi, bular kapital, mehnat va yer omilla- ridir. Bundan tashqari, Samuelson-Djons nazariyasida ishlab chiqarish omillarini ikki guruhga bo‘lish taklif etiladi:


  1. Ishlab chiqarishning maxsus omillari — muayyan tarmoqlarda keng qo‘lla- niluvchi va boshqa tarmoqlarda esa deyarli qo‘llanilmaydigan ishlab chiqarish omillari. Ushbu omillar faqat bir tarmoqqa tegishli bo‘lganligi uchun tarmoqla- raro ko‘chib yurmaydi. Misol uchun, kapital sanoat tarmoqlarida keng qo‘llani- ladi, qishloq xo‘jaligida esa uning ahamiyati yuqori emas. Chunki qishloq xo‘- jaligida ishlab chiqarish omillarining revers samarasi yuqori boMganligi kapital o‘rniga mehnat resurslaridan keng foydalanish imkoniyatini beradi. Boshqa tarafdan yuqori unumdorlikka ega bo‘lgan yer qishloq xo‘jaligi uchun maxsus omil bo‘ladi. Chunki sanoatda yerning unumdorlik darajasi hech qanday aha- miyat kasb qilmaydi.

  2. Harakatchan omil — hamma tarmoqlarda keng qo‘llaniluvchi va shu sababli tarmoqlararo erkin harakatlanuvchi ishlab chiqarish omili. Bu omilga misol qilib mehnat resurslarini keltirish mumkin. Misol uchun, agar ishchi kuchi sanoat korxonasida o‘z ish joyini yo‘qotib qo‘ysa, u qishloq xo‘jaligiga borib ishlashi mumkin va aksincha. Bunday holatlar jahon xo‘jaligida ko‘p kuzatiladi. Ishchi- larning qishloq xo‘jaligidan sanoat tarmoqlariga o‘tishi natijasida jahon xo‘jali- gida urbanizatsiya jarayoni rivojlanib kelmoqda.

Maxsus ishlab chiqarish omillari nazariyasi — xalqaro savdo rivojlanishining obyektiv asosini ichki nisbiy narxlarni bir-biridan farq qilishi tashkil etsa, bu holat- ning asosiy sababi mamlakatlarning maxsus ishlab chiqarish omillari bilan turlicha ta’minlanganligidan iboratdir. Mamlakatning xalqaro savdoda ishtirok etishi natijasida eksport tarmoqlari uchun maxsus bo‘lgan omillar rivojlanadi, import bilan raqobatlashuvchi tarmoq uchun maxsus bo‘lgan omil kamayadi.

Xalqaro savdo turli xil ishlab chiqarish omillariga turlicha ta’sir ko‘rsatishi

bu omil egalarini turmush farovonligini xalqaro savdoga bog‘liq ekanligini angla- tedi. Shu sababli ko‘plab iqtisodchi olimlar xalqaro savdoning aholi daromadiga ta’- sirini o‘rganishgan. Bu boradagi asosiy nazariyalarga quyidagilar kiradi:



  1. Download 110,66 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish