Xalq ijodiyoti kafedrasi abdurasulov shuhrat muhiddinovich

 
 
 

---

    
 
61
                      
 
Ilmiy rahbar: 
t.f.d.professor: Mavrulov A. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

    
 
62
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
va muzeylarida saqlanayotgan asarlari insoniyat ma’naviy merosining 
gavharini tashkil etadi.   
      Shunday  qilib,  xalqimiz  tamonidan xalq tasviriy  sanati sohasida boy 
imkoniyat va tajribalar tо‘plangan. Bugun  mamlakatimizda  sanatning bu sohasi 

---

    
 
63
rivojiga katta ahamiyat  berilmoqda.  Xalq orasidan  behzodona sanat egalarining  
yangi avlodi shakllanmoqda. 
Musiqa san’ati Musiqa-san’atning eng qadimiy va shu bilan birga xalq 
ommasiga keng tarqalgan, uning turmushiga chuqur singib ketgan sohalaridan 
biridir. Musiqa ham real voqelikni aks ettiradi. Lekin u voqelikni haykaltaroshlik va 
musavvirlik san’atiga nisbatan boshqacha, о‘ziga xos tarzda tasvirlaydi. Musiqada 
haykaltaroshlik va musavvirlikka xos bо‘lgan predmet tasviri ham, poeziya va 
prozaga xos konkretlik ham yо‘q. Musiqada ovoz obrazlari bilan real voqelik 
obrazlari о‘rtasida aniq muvofiqlik bо‘lmaydi. 
      Musiqa  kishilarning  his-tuyg‘ularini, fikrlari va kayfiyatlarini о‘ziga xos 
badiiy ifoda etadi. “Musiqa san’atida tovushlar badiiy umumlashma asosida 
tipiklashtiriladi. Musiqa aniq tushuncha, konkret predmetlar, muayyan vaziyat va 
hodisalarni real (tasavvur qiladigan darajada) ifodalash imkoniyatiga ega bо‘lmasa-
da, kishi kechinmalari, xilma-xil hislari va kayfiyatlarini, psixologik holatlarini 
tо‘laqonli, badiiy aks ettira oladi”, bu-muzikaning о‘ziga xos muhim jihatidir. 
      Musiqaning  ta’sir  kuchi  shu  qadar kattaki, uning yordamida bemorlarni 
davolash mumkinligini fan allaqachon isbotlagan. Abu Ali ibn Sino musiqaning 
ta’sir kuchiga  katta ahamiyat berib, ayrim ruhiy kasalliklarni musiqa kuylari 
vositasi bilan davolash mumkin, degan fikrni ilgari surgan edi. 
    Aytishlaricha,  buyuk  faylasuf  olim Abu Nasr Forobiy musiqa ilmida ham 
tengsiz bо‘lgan. U о‘zining “Katta musiqa” kitobida musiqa nazariyasi, 
ohanglarning turlari, kelib chiqish sabablari, kishilarga ma’naviy-ruhiy  
ta’siri haqida qimmatli fikrlar aytgan. Forobiy musiqa ilmida faqat 
nazariyotchi bо‘lib qolmay, amaliyotchi ham bо‘lgan. Uning о‘zi taniqli musiqachi, 
ajoyib sozanda va bastakor, yangi musiqa asbobining ixtirochisi siqatida ham 
shuhrat qozongan. О‘rta asr  arab mualliflaridan Zahriddin al-Bayhaqiyning 
aytishicha, “Ikkinchi muallim” deb taxallus olgan shayx Abu Nasr Forobiy Ray