Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

 
 

---

 
107 
3.3. Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlash 
 
Insonning  jismoniy  ish  bajarish  qobiliyatini  o’rganish  uchun  bir  qator 
testlardan  foydalaniladi,  ular  bevosita  mushak  ishi  sharoitida  butun  bir 
organizmning  yoki  ma’lum  tizimlarining  holatini  namoyon  qilib  beradi. 
Organizmning  jismoniy  ish  bajarish  qobiliyatini  funktsional  sinamalar 
yordamida aniqlash usullari orasida PWC
170
 sinamasi keng tarqalgan, bu sinama 
jismoniy mashq va sport qo’mitasi tomonidan tavsiya etilgan. PWC
170
 sinamasi 
organizmning jismoniy ish bajarish qobiliyati yurak qisqarishlar soni daqiqasiga 
170  ta  bo’lgan  holatda  aniqlanadi.  Ko’p  marotaba  tekshirishlarda  yurak 
qisqarishlarining  bunday  chastotasi  jismoniy  ish  bajarish  qobiliyatini  aniqlash 
uchun  optimal  hisoblanadi.  Bundan  tashqari  bajarilayotgan  mushak  ishining 
quvvati va yurak qisqarishlar chastotasi o’rtasida to’g’ri proportsionallik mavjud 
(bu bog’liqlik puls soni daqiqaiga 100-170 ta bo’lganda saqlanib qoladi). 
PWC
170
 ni 3 ta usul bilan aniqlash mumkin. 
1. Umumiy yevropacha usuli.  
3  ta  pog’onasimon,  intensivligi  bo’yicha  oshib  boruvchi  yuklamalarni 
tekshiriluvchi damsiz ketma-ket bajaradi. Har bir pog’ona ishining davomiyligi 
3  daqiqa.  Dastlabki  quvvat  tana  og’irligining  0,75-1,25  Vt/kg  hisobidan 
tiklanadi.  YuQS  ni  3  daqiqali  pog’onali  ishning  oxirida  15  soniya  davomida 
o’lchanadi.  Yuklama  kattaligi    YuQS  ni  ortishiga  mos  ravishda  o’sib  boradi. 
Testning  oxirigacha  YuQS  170  zarba/daq.  oshishi  kerak.  YuQS  ni  har  16  Vt 
yoki  10  kgm/daq.  oshganda,  zo’riqishning  quvvati  erkaklarda  8-12  zarba/daq., 
ayollarda  13-17  zarba/daq.  hisoblanadi.  PWC
170
  ko’rsatkichi  quyidagi  formula 
bilan aniqlanadi: