Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

VI BOB. BILIMLARNI O’ZLASHTIRISHDA NAZORAT VA O’ZINI 
NAZORAT QILISH USULLARI 
 
Ushbu  fanda  orttirilgan  amaliy  va  nazariy  bilimlarni  mustahkamlash 
maqsadida  quyidagi  savol  va  vazifalar  qo’yiladi.  Ularni  mazmuni  bilimlarni 
qanchalik darajada o’zlashtirishga bog’liq.  
Hozirgi  vaqtda  o’zlashtirishni  to’rt  mezoni  mavjud:  (tanishish,  bayon 
etish, bilish va bilimlar va ijod qilish) 
O’zlashtirishning  birinchi  darajasi  – 
tanishish
,  o’qituvchi  yordamida 
avvalgi o’rgangan ob’yektlarini talabalar qayta mustahkamlaydi.  
O’zlashtirishning  ikkinchi  darajasi  – 
bayon  etish
 
(reproduktsiya)
, 
xotiradagi  o’rgangan  ob’yektlar  haqida  ma’lumotlarni  bayon  etish,  undagi 
holatlar,  operatsiyalar  va  xatti-harakatlar  haqida  so’zlash,  formulalar  yozish  va 
ularni bayon etish.  
O’zlashtirishning uchinchi darajasi – 
bilish va bilimlar
, bu darajada talaba 
o’zi  bilgan  harakatlarni  yangi  ko’plab  ob’yektlar  bajaradi.  Ushbu  talaba 
o’rganganlarini kelajakdagi faoliyatida qo’llashni tahlil qilish.  
O’zlashtirishning  to’rtinchi  darajasi  – 
ijod  qilish
,  bu  faoliyat  barcha 
ob’yektlarni  amalga  oshiradi,  harakat  dasturi  mustaqil  rivojlanadi.  Masalan: 
nomzodlik dissertatsiyasini yoqlash.  
Bularning  barchasi  nazorat  savollari  qo’yish  va  vazifalarni  tayinlashga 
hozirgi amaliyotda ko’maklashadi.  
Faoliyatlarni  barcha  ko’rinishlari  u  yoki  bu  darajada  avvalgi  o’rganilgan 
ma’lumotlar  asosida  bajarilishi  muhim.  Bilimlarni  o’zlashtirmay  turib 
navbatdagi bilimlarni o’zlashtirishga o’tish mumkin emas.  
Birinchi  daraja  –  ob’yektlarni  va  bilimlarni  farqlash,  taniy  olish, 
sinflashga  mo’ljallangan.  Berilgan  savolni  hal  qilish  uchun  ro’yxatda 
mavjudlarini bir yoki bir nechtasini tanlash kifoya.  

---

 
197 
Ikkinchi  darajada  –  dastlabki  olingin  ma’lumotni o’qituvchi  yoki  boshqa 
bir yordamlarni bayon etish.  
Uchinchi  darajada  –  notipik  vazifalarni  hal  etish  ko’zda  tutiladi.  Ular 
shifokorni  amaliyotida  uchraydigan,  shifokor  nazoratidagi  aholini  turli  xil 
guruhlarida  (boshlang’ich  badan  tarbiyachilar  va  yetuk  sportchilar,  sog’lom 
odamlar  va  kasallikka  chalinuvchan  odamlar)  jismoniy  tarbiyada  uchraydigan 
vaziyatlarni  ifodalaydi.  Yuqoridagiga  o’xshash  savolarni  hal  qilishda  shifokor 
poliklinika,  shifokorlik-badantarbiya  dispanseri,  sport  bazalarida,  o’quv 
muassasalarida,  profilaktoriyalar  va  jismoniy-sog’lomlashtirish  oromgohlarida 
ko’rishadi.  
Berilgan  savollar  talabani  bilimlarini  qanchalik  o’zlashtirganligini  test 
savollari orqali tekshirish imkonini beradi. Biroq, tajribaga ega bo’lgan holatda 
adabiyot va o’quv qo’llanmalardagi ma’lumotlar berilgan savollarga to’liq javob 
bermaydi.