«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Tashxis 
qo’yishda anamnez ma’lumotlari, xarakterli klinik belgilar 
va patologoanatomik o’zgarishlar, bo’g’oz hayvonlar va yangi tug’ilgan 
hayvonlarni saqlash, oziqlantirish va parvarishlash sharoitlari, 
bakteriologik tekshirishlar natijalari hisobga olinadi. 
Fermentodefesit dispepsiya buzoqlarning 
gipotrofik 
holatda 
tug’ilishi, hazm fermentlari faolligining pastligi, tug’ilgandanoq ich 
ketishi bilan xarakterlanadi.
Autoimmun dispepsiya tarkibida sensibillangan autoantitela va 
limfositlar bo’lgan uvuz suti qabul qilgan bir sutkagacha yoshdagi 

---

156 
buzoqlarda kuzatiladi. Qondagi autoantitelalarni aniqlash uchun 
immunodiffuziya 
reaksiyasi, 
ularning 
titrini 
aniqlash 
uchun 
gemagglyutinasiya va komplimentning birikishi reaksiyalari qo’yiladi. 
Ona hayvonlarda autoimmun zararlanishni aniqlash va dispepsiyani 
prognoz qilish uchun allergik sinama o’tkaziladi. Buning uchun sog’lom 
hayvonlar ichki a’zolaridan tayyorlangan suyuqlikdan teri orasiga 0,2 
ml yuboriladi. Kasal hayvonda 18 - 24 soatdan keyin teri burmasining 2 
millimetirgacha qalinlashishi kuzatiladi.
Immunodefisit dispepsiyani diagnostika qilish uchun uvuz 
tarkibidagi va yangi tug’ilgan buzoq qonidagi leykositlar, 
immunoglobulinlar miqdori aniqlanadi.
Immunodefisit dispepsiyani diagnostika qilishda qon zardobidagi 
immunoglobulinlar miqdorini aniqlash yaxshi natija beradi (Jimmy L., 
Howard D, 1993). Buning uchun 3 ta probirka olinib, 1 - probirkaga 
14%li, 2 - prbirkaga 16%li va 3 - probirkaga 18%li natriy sulfat 
eritmasidan 1,9 ml olinadi. Keyin hamma probirkaga tekshirilayotgan 
qon zardobidan 0,1 ml solinib, 30 daqiqa xona haroratida saqlanadi. 
Agar 1-, 2-, 3- probirka-larda ham suyuqlikning loyqalanishi 
(koagulyasiya) kuzatilsa qon zardobidagi immunoglobulinlar 1500 mg/l 
dan ko’p va «immunitet yaxshi», agar 2-(16%) va 3-(18%) probirkalarda 
suyuqlik rangi oqargan, 1-(14%) probirkada esa o’zgarmagan bo’lsa, 
immunoglobulinlar miqdori 500-1500 ml/l atrofida bo’adi, ya’ni 
«immunitet past» deb hisoblanadi. Agar faqat 3-(18%) probirkada 
loyqalanish ko’zatilsa, immunoglobulinlar miqdori 500 mg/l dan past va 
«immunitet yomon» - deb hisoblanadi. 
Alimentar dispepsiyaga tashxis qo’yishda uvuzning sanitariya sifati 
va uni ichirish qoidalari va rejimiga e’tibor beriladi.