«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Belgilari.
Kasallik sekinlik bilan rivojlanadi. Semizlikning 
pasayishi, yosh hayvonlarda o’sish va rivojlanishdan qolish, shilliq 
pardalar anemiyasi kuzatiladi. Keyinchalik cho’chqalarda ishtahaning 
o’zgarishi, o’t suyuqligi aralash qayd qilish, ich ketishi, teri 
qoplamasining hurpaygan, dag’al bo’lishi, teri burmalari va ko’zdan 
ekssudat ajralishi va uning qotib qolishidan jigarrang tusdagi 

---

144 
qobiqlarning hosil bo’lishi, terining quruqlashishi, yelka, qorin sohasi va 
kukrak terisida yaralarning hosil bo’lishi xarakterli bo’ladi. Kasal 
hayvonlarda ataksiya, epileptik tutqanoq, qaltiroq va konvulsiya 
kuzatiladi. 
Mikrositar gipoxrom anemiyaga xos belgilar sifatida eritrositlarning 
kichiklashishi, va tarkibidagi gemoglabinning kamayishi qayd etiladi. 
Yog’li gepatoz hamda jigar sirroziga xos belgilar kuzatilishi mumkin.
Tashxis.
Organizmda tiamin, riboflavin, filloxinon, askorbin, 
nikotin kislotasi, sianokobalamin kabi vitaminlar yetishmovchiligi, 
gipokalsiyemik hamda gipomagniyemik tetaniya, boshqa sababli 
dermatitlardan farqlash lozim. 
Davolash.
Rasiondagi V
6
vitaminiga boy oziqalar ko’paytiriladi, 
etiotrop davolash vositalari sifatida piridoksin saqlovchi preparatlar 
og’iz orqali yoki muskul orasiga: cho’chqalarga - 50-200 mg, 
buzoqlarga - 50-400, itlarga - 20-80 mg, kuniga 1 marta 10-12 kun 
davomida. Otlarga piridoksin muskul orasiga 500 mg haftasiga 2-3 
marta inyeksiya qilinadi. Davolashda shuningdek, nikotin, folat kislotasi 
va boshqa vitaminlar qo’llaniladi. 
Sianokobalaminning yetishmovchiligi
(B
12 
gipovitaminoz - B
12
-
hypovitaminosis) - kuchayib boruvchi anemiya, ariqlash, o’sishdan 
qolish bilan xarakterlanib, asosan cho’chqalar, mo’ynali hayvonlar, 
parrandalar, ba’zan qoramol, otlar va boshqa hayvonlar kasallanadi. 
B
12
vitamini (kobalamin, sianokobalamin, antianemik vitamin) 
tarkibida kobalt metallini saqlovchi yagona vitamin hisoblanadi. 
Sianokobalamin faqatgina geterotrof mikroorganizmlar tomonidan 
sintezlanadi. O’simliklar hayvonlar to’qimasi bunday xususiyatga ega 
emas. Hayvonlarning B
12
vitaminiga bo’lgan ehtiyoji hayvonot olamidan 
olinadigan oziqalar va vitaminning kobalt elementi yetarli miqdorda 
bo’lganda oshqozon oldi bo’limlari hamda to’g’ri ichakda mikrobial 
endogen sintezi hisobiga qondiriladi.