Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

1.6.2-jadval
M arketingni zamonaviy konsepsiyasi
M arketingni zamonaviy konsepsiyasi
Yakuniy 
Iste’moichi ehtiyojini qc 
maqsad 
! 
orqali daromad oli
j 
Iste’molchilar ehtiyoji
M arketing harakatlarini 
koordinatsiyalash 
Iste’moichi ehtiyojini qondirish 
! 
orqali daromad olish

---

latadi. Shu sababli sotuvchilar uchun iste’m olchilami tushunishda zamo- 
naviy marketing konsepsiyasi muhim hisoblanadi va bu orqali sotuvchi 
duch kelishi mumkin bo‘lgan muammolarga yechim topadi.
Ijtimoiy marketing konsepsiyasi. 
Bu konsepsiya shuni anglatadiki, 
kompaniyalar faqatgina iste’molchi uchun emas, balki jam iyat uchun 
ham faoliyat ko ‘rsatishadi. Kompaniya daromadi, iste’molchi xohishi va 
jam iyat farovonligi o ‘rtasida balans ta’minlanadi.
1.7. Mijozlarni ushlab turish va loyallik
Xaridor talabini qanday qondirish mumkin? 
Kim yutqazishni 
xohlaydi albatta hech kim, o‘matishlar shuni ko‘rsatadiki, xaridomi 
manzur qila olgan kompaniya doim muvaffaqiyatga erishgan. Xaridomi 
qayta sotib olish uchun jalb qila olish muhim ahamiyatga ega. Xaridorlami 
ushlab turish uchun bir qancha tavsiyalar mavjud bo‘lib ulardan ba’zilarini 
keltirib o ‘tamiz:
1. So‘rang, tinglang va muloqotga kirishing - har doim mijozni o ‘zi 
kutgan narsasi bilan ta’minlang. Xaridor uchun kerakli narsa haqida eshita 
oling. Yaxshi tinglovchi yaxshi sotuvchi ham bo‘la oladi. Xaridomi tinglay 
olish uning ehtiyojiga eng mos keluvchi tovami yaratishda muhim 
ahamiyatga ega.
2. Berilgan va’dalami bajarishga harakat qiling. Xaridoming tovar, 
uning narxi va yetkazib berish bilan bog'liq xizmatlarda tushunmovchi- 
liklaming oldini olish sotish paytida muhim rol o ‘ynaydi. Ishonchlilik har 
qanday munosabatlarning muhim qismi sanaladi. Ishonchni yo‘qotish 
biznesda katta yo‘qotishlarga olib keladi.
Bu qoida biznesning barcha elementlari, shu jumladan, turli 
kelishuvlar va ularning muddatlarini o‘z ichiga oladi.
3. Xaridorlar bilan do'stona munosabatda boMing, xaridorga doimo u 
kutgan narsadan ham ko‘prog‘ini berishga harakat qiling. Har bir xaridor 
unga xuddi muhim insondek munosabatda bo‘lishlarini xohlaydi.
4. Innovator bo‘ling. Xaridor bozordagi yangi narsalami qidirishga 
o‘ch bo‘ladi. Birozgina innovatsiya yangi xaridorlami jalb qilishda yordam 
beradi. Bu esa, o‘z navbatida raqobatchilar orasida bozor ulushingizning 
oshishiga olib keladi.
5. 0 ‘z tovaringizga ishoning. Sotish bu shunchki ishonchning alma- 
shinuv jarayonidir. Bu boshqalarga ham ushbu tovarga nisbatan ishonch
27

---

uyg‘otish hisoblanadi. Bundan tashqari, o ‘zingiz ishongan narsaga bosh- 
qalami ham ishontirish osonroq kechadi.
6. Jilmaying, kulishni bilmaydigan odam do‘kon ochmasligi kerak. 
Kulgu - siz xaridor haqida pozitiv fikrda ekanligingizni bildiradi. Bu esa 
sizga xaridor bilan muloqotga kirishishda qulaylik tug‘diradi.
7. Beshta W ning kuchini tushuning. Sotuvchi uchun xaridoming 
muammolarini tushuna olish muhim ahamiyatga ega. Ushbu muammo-lami 
to‘g ‘ri aniqlash uchun 5 W ni yaxshi tushunish talab etiladi Who? (Kim/) 
What? (Nima?) Where? (Qayer?) When? (Qachon?) Why? (Nega?). 
Bulaming barchasi muammoni osonlik bilan aniqlashda yordam beradi.
8. Oltin qoidani eslang, o ‘zingizni xaridor o'm iga qo‘yib ko‘ring. 
Agar siz xaridor bo‘lganingizda, o‘zingizni qanday tutar edingiz, shundan 
kelib chiqib, xaridor bilan muloqotga kirishing.
Xaridorlaming tovar sotib olish uchun qaytib kelish va kompaniya 
xizmatlaridan qanchalik ko‘p foydalanish darajasi ularning sodiqligini 
ifodalaydi. Xaridorlar kompaniyaga sodiqlik darajasiga ko‘ra quyidagi 
guruhlarga ajratiladi: