Urganch davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

 

type ULong=record 

    used:IDX_TYPE; 

    mass:

array[

1.

.MAXN] 

of DIG_TYPE; 

 

end; 

  

O‘z o‘zida tushunarliligi yuqorida qayerdadir quyidagiga o‘xshash e’lon bo‘lishi kerak. 

 

const MAXN=

1000

; 

const BASE=

100

; 

type IDX_TYPE=

0.

.MAXN; DIG_TYPE=

0.

.BASE-

1.

 

 

Real  band  raqamlar  miqdorini  xohlaganda  alohida  yozuv  maydonida  joylshtirmasdan, 

massivning  o‘zining  0  elementida  (Turbo  Paskal  tilining  string  tipidagi  qatorining  uzunligiga 

o‘xshash)  joylashtiriladi.  Biroq  bu  juda  yahshi  yechim  emas,  chunki  bitta  massivda  turli  xil 

tabiatli  kattaliklar  aralashadilar.  Buning  ustiga  bir  necha  qatorli  yozuvlash  boshqa  tabiatli 

kattaliklarga  tegmasdan  bir  tabiatli  kattaliklarning  (diapazonning)  tipining  oson  o‘zgartirishga 

imkon beradi. Band raqamlar haqida gapirganda quyidagi "osonida necha raqam?" savolini ham 

yechish  kerak.  Ikki  yechmdan-  0  raqami  yoki  bitta  raqam  0-  istalganini  qabul  qilish  mimkin. 

Ushbu  yechimni  qabul  qilib,  keyinchalik  unga  aniq  amal  qilish  kera.  Keyinchalik  sonda  0  nol 

raqam deb hisoblash qulay. Massivlarning katta elementlari bilan band bo‘lmaganlari bilan nima 

qilsh  kerakliginihal qilish kerak: 0 larni  u yerda majburan joylashtirib  yoki u  yerda istalgancha 

"ahlat"  (tashlandiq  narsa)  joylashishi  mumkin  deb  hisoblash  mimkin.  Odatda  "ahlat"  deb 

hisoblash  to‘g‘riroq,  chunki  barcha  MAXN  razryadlarni  0  lar  bilan  ko‘p  marta  to‘ldirish  juda 

qimmat  turadi.  Shuning  uchun  alohida  raqamlarini  yoki  busiz  "ahlat"ni  real  qiymat  deb  qabul 

qilish xabari tug‘iladigan diapazonlarni -0 lar bilan to‘ldirishni unutmaslik kerak va so‘nggi izoh. 

Ushbu  bobda  bazoviy  skalyar  tiplarda  emas,  balki  massivlar  ko‘rininshida  taqdim  qilinadigan 

sonlar  bilan  arifmetik  amallarni  bajarish algoritmlarining  samaradorligi  o‘rganiladi.  Asimptotik 

baholashlar  uchun  ifodalarda  n  parametr  odatda  kiruvchi  ma’lumotlarning  o‘lchamini 

xarakterlaydi,  shuning  uchun  uzun  arifmetikali  (nafaqat  butun sonli)  algoritmlari  qaralganida  n 

ostida raqamlar miqdorini tushunamiz.