Uranni yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish usulida qazib olish

dm da 3DF


Z7“ 75? (Co-Cp),


3DF


bu yerda — tezlik koeffitsienti, (C0-Cp) sorbsiya jarayoni harakat kuchi.
Tezlik koeffitsientini plyonka kinetikasini - (C0-Cp) o'qlarida
tangens burchak orqali chiqqan qiya chiziq orqali oson topish mumkin.
Anionitning to'yinish vaqtida katta hajmli uranil sulfat komplekslari
eritma pastidan ko'tarilib, chegara plyonka orqali granula ichiga o'tadi. Amberlit
IRA-400 misolida, xlor forma ko'rinishida shu ionlarning o'ziga xos sorbsiya
kinetikasi 1 g/l U3O8 sulfat magniyli eritmada sinalgan (110). Ko'rinib
turibdiki, bunday ionlarni g'ovakli anionitlarda sorbsiya qilish maqsadga
muvofiq.
Bu holat yanada chuqorroq qilib trimetallammoniy asosli anionit markasi
Daueks -1 da uranil sulfat komplekslari 235 U izotopda sinalgan. Unda gilli
kinetika uchun yarim almashinish vaqti quyidagi formula orqali topiladi


T1/2 = 0.03 FqVD,


Bu yerda ro anionit granulasi diametri, VD esa difuzziya koeffitsienti.
Fikning qonuni asosida Programma bo'yicha izotop tenglikka kelishini o'ziga xoslik kinetikasini muhit pH=1.8-2.0 va uran konsentratsiyasi 1g/l da o'rganiladi.

4. 
   ERITMALARNI SORBSION QAYTA ISHLASH DINAMIKASI QONUNIYATLARI
   

Eritmalarni sorbsion qayta ishlash vaqtidagi dolzarb masalalardan biri bu foydali komponentni ajratib olish va shu vaqtning o'zida sorbentni to'liq to'yintirishdir. Bunga bir xil eritmalarni anionitlarga bir necha marta ishlatish orqali erishiladi. Sorbsion kolonnaning birinchisi rus olimi N.I.Zalomanov va N.S.Ivanov tomonidan 1870-1880 yillarda tuproqning yutish qobiliyatlarini tekshirishda ishlatilgan. 1911 y. Esa rus olimi M.I Svet tomonidan xromotog'rafiya fon yo'nalishiga asos solingan u ommaga o'zining o'simlik pigmentlarini ajratib olishni sorbsiya bilan qilish kashfiyotini namoyish etgan.


154

Eritmani ionit qatlamidan o'tkazish vaqtida foydali komponent

konsentratsiyasi pasaishi kuzatiladi. Ishchi qatlamning matematik tengligi Fik va


Nerst tengligi orqali umumiy Shilov aytgan bu ko'rinishga keladi :


'T 1
Z,- —In


C.-C' C_t —C'





Bu yerda W - eritmaning filtratsiya tezligi, 0 - sorbsiyaning kinetik koeffitsienti, u DE/5 ga teng, D - ionitdagi diffuziya koeffitsienti, F - sorbent yoki ionit granulalarning umumiy yuzasi, S0 -foydali komponetning boshlanishdagi miqdori, S₁- foydali komponentning jarayon oxiridagi qiymati, S/- chegara plyonkasidagi foydali komponentning konsentratsiyasi, 5 - plyonka chegarasi qalinligi, mm.
Shuning uchun kambag'al tarkibli rudalarni YOTEO’ mahsuldor eritmadagi miqdorni aniqlash Shilov tenglamasi qisqartirilgan:
Umuman aytganda, sorbent ishchi qatlam uzunligi Z, ishlayotgan qatlam uzunligi Z0 va ortiqcha sorbent qatlam balandligi h larning yig'indisiga teng:


Z= Zo+ h.


Bir vaqtning o'zida ishlayotgan ionitning foydali ish koeffitsienti n kattalik bilan o'lchanadi:
n=KPD=—.
z
Eng katta FIK uzluksiz ishlayotgan uskunalarda bo'ladi.
Sorbsion kolonnaning berilgan uzunligida eritmadagi foydali komponent konsentratsiyasi va uning kolonkadan chiqish himoya vaqti harakati 0 bo'lib, u N.A. Shilov formulasi orqali topiladi:
0=k Zo-t,
bu yerda 0 sorbsion kolonna himoya harakat vaqti, k -himoya vaqt koeffitsienti, t -vaqt yo'qotilishi.
Sorbsion kolonna uzunligi qisqaligi tufayli, undan o'tayotgan eritma tarkibidagi foydali komponent konsentratsiyasi sorbentdan o'tish vaqtida minimaldan ko'rsatilgan darajagacha oshadi. Sorbsiya jarayonidagi chiqish vaqti qiya chizig’‘i quyidagi formula orqali topiladi:
C=Coexp(0 Zo/W)


155

Bu yerda p, Zo,W- ishlayotgan sorbent qatlamiga tegishli ko'rsatkichlar.

Chiqish eritmadagi foydali komponet konsentratsiyasi almashinish konstantasi pasayishi yoki tarqalish koeffitsienti pasayishi bilan ortadi.

4. 
   URAN BILAN TO'YINGAN SORBENT REGENERATSIYASI