Ученый XXI век

Pedagogik qobiliyatlarni baholash 
Bir asrdan ko'proq vaqt oldin o'qituvchining kasbiy faoliyatni muvaffaqiyatli olib 
borishga yordam beradigan asosiy shaxsiy fazilatlari ro'yxati yaratildi. O'qituvchi na-
munasini shakllantirish uchun kishi quyidagi fazilatlarga ega bo'lishi kerak: 

Kuzatuv 

Maqsadliligi 

Mehnatsevarlik 

Tirishqoqlik 

Kamtarlik 

Notiqlik mahorati 

San'at 
O'ttizdan oshiq ta'kidlangan shaxsiy fazilatlardan tashqari, o'qituvchi ma'lum 
kasbiy fazilatlarga ega bo'lishi kerak. 
Pedagogik standart 
Agar biz pedagogik faoliyat haqida gapiradigan bo'lsak, unda bu ishning ilmiy va 
amaliy tomonini o'z ichiga olganligini ta'kidlash mumkin. Zamonaviy ta'lim tarkibidagi 
o'zgarishlar ro'y bergandan keyin ham, bugungi kunda o'qituvchi barcha o'qitish usul-
larini mohirona birlashtirishi va o'z kasbiy faoliyatini olib borishda malakali bo'lishi 
shart. 
Bunday sharoitlarni yaratish uchun ta'lim sohasida bir qator o'zgarishlar amalga 
oshirildi, bu esa vakolatlarga asoslangan yondashuvni to'liq amalga oshirishga imkon 
beradi. Bu sizga davlat tomonidan belgilangan talab va me'yorlarga muvofiq ravishda 
o'quv jarayonini barkamol qurishga va talabalarning qobiliyatlarini ochishga imkon be-
radi. 
"Vakolatlilik" atamasi o'qituvchining noaniq vaziyat bo'lgan taqdirda ham pro-
fessional doirada harakat qilish qobiliyatini anglatadi. 
Kasbiy kompetentsiya
- bu o'qituvchilarning shaxsiy va kasbiy fazilatlarining 
yaxlitligidir, bu bizga faoliyatni amalga oshirish jarayonida yuzaga keladigan muammo-
larni samarali hal qilish qobiliyatini aniqlashga imkon beradi. 
Zamonaviy o'qituvchining 
vakolatli modeli
quyidagilardan iborat bo'lishi 
mumkin. 

Professional sifat 

Maqsadlar, qadriyatlar, tamoyillar 

Asosiy vakolatlar 

Pedagogik texnologiyalar, texnikalar, metodlar 

Professional lavozimlar 
Tushunish uchun qulaylik uchun sxematik kompetentsiya modeli keltirilgan. 
1
Игамова Иноят Сулеймановна
- 
старший преподаватель, кафедра «Педагогики, 
психологии, русского и узбекского языков», Самаркандский государственный медицин-
ский институт, Узбекистан. 

---

Педагогические науки
70 
Rasm 1. 
Shunday qilib, bo'lajak o'qituvchining vakolatlari so'zsiz nafaqat o'quv jarayon-
ida olingan kasbiy ko'nikmalarni, balki kasbiy vazifalarni to'liq bajarishga imkon be-
radigan shaxsiy xususiyatlarni ham o'z ichiga oladi. Bo'lajak o'qituvchining asosiy vako-
latlarini belgilaydigan federal davlat ta'lim standarti mavjud.