U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V


Samoderjaviye va krepost-



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet156/230
Sana15.05.2021
Hajmi1,61 Mb.
#64303
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   230
Bog'liq
jahon tarixi 8 uzb 001

Samoderjaviye va krepost-
noylikka qarshi kurash.  1 8 1 2 -
yilgi  F r a n s i y a -  R o s s i y a  u r u s h i d a 
e r i s h i l g a n  g ' a l a b a d a n  k e y i n  h a m 
p o d s h o  R o s s i y a s i d a mavjud bosh-
qaruv tartibi va krepostnoylik huquqi 
saqlanib  q o l a v e r d i .  M a v j u d  h o l a t 
p o d s h o  R o s s i y a s i n i n g  i l g ' o r fikrli 
k i s h i l a r i n i  q a y g ' u g a  s o l d i .  U l a r 
Vatanlarini  Y e v r o p a n i n g  y e t a k c h i 
davlatlari  q a t o r i d a  k o ' r i s h n i ista-
ganlar.  U l a r Vatanlaridagi mavjud 
t u z u m n i  o ' z g a r t i r m a y turib,  o ' z or-
zularining  r o ' y o b g a  c h i q m a s l i g i n i 
h a m yaxshi bilar edilar.  U l a r samo- 28- rasm. P. Pestel. 
derjaviye va krepostnoylikka qarshi 
aniq dastur bilan kurash boshlaganlar. Bu kurash  p o d s h o Rossiyasi 
tarixiga  « D e k a b r i s t l a r  h a r a k a t i »  n o m i bilan kirgan.  D e k a b r i s t l a r 
dvoryanlarning farzandlari edilar. Dekabristlar mavjud tuzumni qurolli 
q o ' z g ' o l o n yordamida ag'darish rejasini tuzganlar. Ularning bir guruhi 
Rossiyada Respublika о'rnatish tarafdorlari bo'lgan bo'lsa, ikkinchisi, 
konstitutsiyaviy monarxiya о'rnatish tarafdori edi. 
107 


Dekabristlar 1821-1822- yillarda ikkita maxfiy jamiyat tuzdilar. 
Ulardan biri, «Janubiy jamiyat», ikkinchisi, «Shimoliy jamiyat» deb ataldi. 
Har ikki jamiyat  h a m Rossiya Konstitutsiyasining loyihasini yaratdilar. 
«Janubiy jamiyat»ning ko'zgako'ringan arbobi Vatan urushi qatnashchisi, 
Borodino jangida ко 'rsatgan jasorati  u c h u n oltin dastali qilich bilan 
mukofotlangan Pavel Pestel (1793-1826) edi. U yaratgan konstitutsiya 
loyihasi «Rus haqiqati» deb ataldi. Loyihada samoderjaviyeni (podsho 
h o k i m i y a t i n i ) , krepostnoylik  h u q u q i n i  y o ' q qilish  v a  R o s s i y a d a 
Respublika idora usuli joriy etish ко 'zda tutildi.  H a m m a fuqarolar uchun 
teng saylov huquqi asosida saylanadigan «Xalq Vechesi»ning Rossiya 
parlamenti bo 'lishi belgilandi. 
«Shimoliy jamiyat»da Nikita Muravyov tayyorlagan konstitutsiya 
loyihasi Rossiyani konstitutsiyaviy monarxiya deb e'lon qilishni ko'zda 
tutardi. Mulk senzi asosida saylanadigan ikki palatali Xalq Vechesi oliy 
qonun chiqaruvchi hokimiyat organi (parlament) bo'lishi kerak edi. 
Dekabristlar qo 'zg 'olonga tayyorlana boshladilar. Qo 'zg 'olon vafot etgan 
podsho Aleksandr I о 'rniga ukasi Nikolay I ni taxtga о 'tqazilishi marosimi 
о 'tkaziladigan kunga belgilandi. Qo 'zg 'olon dekabristlarga sodiq harbiy 
qism tomonidan amalga oshirilishi lozim edi. Aslida bu davlat to 'ntarishi 
degani edi. 
Q o ' z g ' o l o n 1825- yilning 14- dekabr kuni boshlandi, biroq qo'z­
g'olon muvaffaqiyatsizlikka uchradi. U podshoga sodiq harbiy kuchlar 
tomonidan bostirildi. 
Dekabristlar harakatining rahbarlaridan besh kishi, shu jumladan, 
P. Pestel va N. Muravyovlar  h a m osib о'ldirildi. Ко 'pchiligi katorgaga 
yuborildi va Sibirga surgun qilindi. Biroq dekabristlar harakati behu-
da  k e t m a d i .  U l a r ilgari surgan  g ' o y a l a r Rossiya  j a m i y a t i n i n g  i l g ' o r 
qatlamini  u z o q vaqtgacha samoderjaviye va krepostnoylikka qarshi 
kurashga ilhomlantirib keldi. 

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   230




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish