Тузувчи : Файзуллаева Н

 
2-masala 
 2000  yilda  YAIM  –  2300,  xususiy  investitsiyalar  –  200  ni  tashkil  etgan.  2001  yilda  bu 
ko’rsatkichlar muvofiq tarzda 2550 va 250 tashkil etdi. Avtonom soliqlar 120, davlat xarajatlari 
– 100 ga teng. Iqtisodiyotda haqiqiy ishsizlik tabiiy ishsizlik darajasidan 2% yuqori, YAIMning 
davriy  ishsizlikka  ta’sirchanlik  koeffitsiyenti  3  ga  teng.  Avtonom  xarajatlar,  muvozanatli  va 
potensial  YAIM,  inflyatsion  (retsession)  farq,  shuningdek    farqni  bartaraf  etish  uchun  davlat 
xarajatlarini qanchalik o’zgartirish kerakligini aniqlang. 
Echish
: 
Dastlab avtonom xarajatlar mul’tiplikatorini topamiz 
 
m=ΔY /ΔE (ΔI) =(2550-2300) / (250-200) =5 
Bundan iste’molga chegaralangan moyillikni topamiz 
m=1/(1-MPC) , bundan  MPC = 1-1/MRS =1-1/5 =0,8 
  

---

157 
2001-yilda avtonom xarajatlar quyidagi tarzda aniqlanadi: 
A = a + I + G  - bT = 160 + 250 + 100 – 0,8 x 120 = 414 
Muvozanatli YAIM:  Y = a+ b (Y – 120) + I + G, Y = 2070 
Potensial YAIM ni aniqlash uchun YAIMning uzilishini topish zarur: 
Y
uzil
. = 3 x 2% = 6%, ya’ni muvozanatli YAIM i potensial YAIMning 94%ni tashkil etadi. 
Demak, potensial YAIM  Y
p
 = 2202,1 teng. 
Muvozanatli YAIM  

 Potensial YAIM, ya’ni retsession farq mavjud: 
2202,1 – 2070 = 132,1. 
Farqning  bartaraf  etish  uchun  zarur  bo’lgan  xarajatlar  summasi  quyidagi  formuladan 
foydalanib topiladi: 
MPS
MPC
G
Y
1
1
1





 
 

Y  = 

G  x  1  /  MPS 

  132,1  = 

G  x  5  =  26,4,  ya’ni  davlat  xarajatlarini      26,4  ga 
ko’paytirish zarur.