Тузувчи : Файзуллаева Н

o‘rtasidagi  valyuta  munosabatlarining  yigindisidir
.  Xalkaro  iktisodiy  munosabatlarning 
tarkibiy kismi sifatida u kuyidagilarni o‘z ichiga oladi:  
1. Xalkaro bitimlarda foydalaniladigan to‘lov va kredit vositalarini (oltin, eng rivojlangan 
mamlakatlarning milliy valyutalari, xalkaro pul birliklari);  
2. Valyuta kurslarini o‘rnatish va saklab turish mexanizmini; 
3. Valyuta bozorining ishlash tartibini; 
4. Xalkaro xisob-kitoblarni amalga oshirish tartib va koidalarini; 
5. Valyuta yordamida tartibga solish va nazorat kilish tizimini; 
6.  Valyuta  munosabatlarini  tartibga  solib  turuvchi  va  jaxon  valyuta  tizimining  barkaror 
faoliyatini  ta’minlovchi  xalkaro  tashkilotlar  tizimi  (Xalkaro  valyuta  fondi,  Umumjaxon  banki, 
evropa tiklanish va tarakkiyot banki). 
Xozirgi zamonda xalkaro xisob-kitoblarda va kreditlashda asosan uch xil ko‘rinishdagi pul 
vositalari ishlatiladi: 

---

129 
-  oltin,  xozirda  o‘zining  asosiy  to‘lov  va  xisob-kitob  vositasi  xususiyatini  yo‘kotgan 
bo‘lsada, ammo ko‘pchilik valyuta zaxiralarining sezilarli kismini tashkil etadi va muxim tashki 
savdo operatsiyalariga xizmat kilish va kreditlashni kafolatlash uchun ishlatiladi; 
-  jaxonda  asosiy  o‘rin  tutuvchi  rivojlangan  mamlakatlarning  miliiy  valyutalari  (AKSh 
dollari, eVRO, Ingliz funt-sterlengi, Yaponiya ienasi va boshkalar); 
- xalkaro pul birliklari.  
Bunday pul birliklariga shu paytga kadar foydalanilgan eKYu, SDR misol bo‘la oladi. Ular 
barcha  mamlakatlar  tomonidan  tashki  savdo  operatsiyalarini  amalga  oshirishda  ishlatiladi. 
Xorijda  kreditlash  va  investitsiyalashda,  chet  ellik  ishchi  kuchi  mexnatiga,  shuningdek, 
mamlakat valyuta zaxiralarini yaratishda ko‘llaniladi. 
Xalkaro  valyuta  yoki  xalkaro  to‘lov-xisob  va  kreditlash  vositalariga  javob  berishi  kerak 
bo‘lgan  talab  ularning  konvertirlashuvi  xisoblanadi.