Тузувчи : Файзуллаева Н

 
3. «Keyns xochi». Ishlab chiqarish hajmining muvozanat 
darajasiga erishish mexanizmi 
 
Rejalashtirilgan  xarajatlar  chizig’i  haqiqiy  va  rejalashtirilgan  xarajatlar  bir-biriga  teng 
bo’lgan (Y=E) chiziqni qaysidir a nuqtada kesib o’tadi. Quyida keltirilgan  14-chizmada tovarlar 
va  xizmatlar  bozorida  qisqa  muddatli  muvozanatga  erishish  mexanizmi  tasvirlangan  bo’lib,  u  
“Keyns  xochi”  nomini  olgan.  Y=E  chiziqda  haqiqiy  investitsiyalar  va  jamg’armalar  tengligi 
saqlanadi.  a  nuqtada  esa  daromadlar  rejalashtirilgan  xarajatlarga  teng  bo’ladi.  Shuningdek,  bu 
yerda  rejalashtirilgan  hamda  haqiqiy  investitsiyalarning  o’zaro  tengligiga  erishiladi.  YA’ni, 
makroiqtisodiy muvozanat ta’minlanadi.   
Agarda,  ishlab  chiqarishning  haqiqiy  hajmi  (Y1)  uning  muvozanat  darajasi(Y0)dan    ko’p 
bo’lsa, iste’molchilar mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilar taklif qilganga nisbatan kam sotib oladi 
(ADfirmalarda ishlab chiqarish hamda  bandlik darajalarini pasaytirishiga olib keladi. Bu esa YAIM 
                                                 
7
 Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика:Учебник.-7-е изд.перераб.  и доп.-    М.:Издательство “Дело и сервис”, 2005.,  114-с 

---

94 
hajmini    Y1    dan    Y0  gacha  kamayishigaolib  keladi  va    daromad  va  rejalashtirilgan  xarajatlar 
tenglashadi.  O’z  navbatida  Yalpi  talab  va  taklifning  tenglashishiga  (AD  =  AS)  erishiladi. 
Aksincha,  haqiqiy  ishlab  chiqarish  (Y2)  uning  muvozanat  darajasidan  (Y0)  kam  bo’lgan 
vaziyatda esa, firmalar iste’molchilar talabiga nisbatan kam ishlab chiqarayotganligini (AD>AS) 
ko’ramiz. Talabning oshishi esa firmalar zahirasining kamayishi hisobiga qondiriladi. Natijada, 
YAMM asta sekin Y2 dan Y0 ga qarab o’sadi va yana AD=AS tengligiga erishiladi. Bu esa ayni 
paytda ye=Y va I=S ayniyatlarga erishilganligini anglatadi.