Тузувчи : Файзуллаева Н

2. Haqiqiy va rejalashtirilgan xarajatlar. 
Ishlab  chiqarishning  kamayishi  natijasida  mumkin  bo’lgan  yo’qotishlarning  oldini  olish 
uchun  jami  talabni  tartibga  solib  turadigan  faol  davlat  siyosati  zarur.  Shuning  uchun  ham 
Keynsning  iqtisodiy  nazariyasini  ko’p  hollarda  jami  talab  nazariyasi  deb  yuritiladi.  Jami  talab 

---

93 
komponentlari,  ayniqsa    investitsiyalarning  o’zgarishi  makroiqtisodiy  beqarorlik  sabablaridan 
biridir. 
“Haqiqiy  investitsiyalar
  rejalashtirilgan  va  rejalashtirilmagan  investitsiyalar  miqdorini 
o’z  ichiga  oladi.  Rejalashtirilmagan  investitsiyalarga  tovar  –  moddiy  zahiralariga  (TMZ) 
investitsiyalardagi  kutilmagan  o’zgarishlar  kiradi.  Ushbu    rejalashtirilmagan  investitsiyalar 
tenglashtiruvchi  mexanizm  sifatida  jamg’arma  va  investitsiyalar  miqdorining  o’zaro  bir-biriga  
mos kelishiga olib keladi va makroiqtisodiy muvozanatni ta’minlaydi”
7
.  
Rejalashtirilgan xarajatlarga uy xo’jaliklari, firmalar, davlat va tashqi dunyoning mahsulot 
va  xizmatlarni  sotib  olishga  mo’ljallagan  xarajatlari  kiradi.  Firmalar  tomonidan  ishlab 
chiqarilgan  mahsulotlarni  sotishdagi  kutilmagan  o’zgarishlar  tovar  moddiy  zahirasiga 
rejalashtirilmagan  investitsiyalar  qilishga  olib  kelsa,  haqiqiy  xarajatlar  rejalashtirilgan 
xarajatlardan farq qiladi.  
Rejalashtirilgan  xarajatlar  funksiyasi