Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Kimyo laboratoriyalardagi tarozilar 
Har qanday laboratoriya ishlarini bajarishda tarozida tortishga to‘g‘ri 
keladi. Laboratoriyada ishlaydigan har bir talaba tarozining turlarini bilishi, 
uni ishlata olishi kerak. 
Laboratoriyalarda 
texnik 
analitik
va 
elektron 
tarozilardan 
foydalaniladi. Tortiladigan predmetlar quruq, eritmalar esa uy haroratida 
bo‘lishi kerak. 
Nam, ho‘l buyumlar tarozida tortilmaydi. Tarozilar turli xil 
maqsadlarda ishlatiladi. Asosan, elektron tarozilarda 0,00 dan 0,0000 
gacha bo‘lgan aniqlikda tortiladi. Analitik tarozilarning faqat oxirigi 
sonlari juft bo‘lib keladi. Elektr tarozilarda esa 1 dan 9 gacha bo‘lgan juft 
va toq sonlar bo‘ladi. Har bir tarozida o‘zining maxsus qutichalarga 
joylashtirilgan standart og‘irlikdagi toshlari majmuasidan foydalaniladi.
Tortiladigan tuproq namunasi yoki kukun holidagi reaktivlarni 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarozi pallasiga qo‘ymay, og‘irligi ma’lum bo‘lgan 
maxsus shisha yoki chinni kosacha, byuks yoki tigelga solib tortiladi. 
Moddalarni issiqligida tortish yaramaydi, uni avval uy haroratigacha 
sovutish lozim. Texnik-kimyoviy tarozini va ayniqsa, analitik tarozini bir 
joydan ikkinchi joyga ko‘chirish yoki qimirlatish mumkin emas. Aks 
holda, tarozining aniqligi o‘zgarib, o‘lchovlarda xatolikka olib keladi. 

---

48 
 
 
50-rasm. Mexanik tarozi 
51-rasm. Elektron tarozi 
 
Laboratoriyada tarozilardan foydalanish tartibi 
1.Dastlab, tarozining gorizontal holda turganligini bilish zarur. Buning 
uchun tarozining o‘rtasida muvozanat belgisi “shaytoncha”si bo‘ladi. 
2. Analitik va elektr tarozilar bilan ishlayotganda, albatta, diqqatni bir 
joyga qo‘yib ishlash talab etiladi.
3.Tarozilarda tortishdan oldin ularni nol nuqtaga keltirib olish kerak. 
Tortib bo‘lgandan so‘ng ham boshlang‘ich nuqtaga keltirib qo‘yish zarur.