Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti sirtqi bo‘limi 5 yillik sirtqi jismoniy madaniyat ta’lim yo‘nalishi 19. 4-guruh talabasi qurbonov faruxjonning «harakatli o’yinlar o’qitish metodikasi»

Egiluvchanlikni tarbiyalash
Egiluvchanlik deganda tayanch-harakat apparatining morfofunksionalxususiyatlari tushunilib, bu xususiyatlar shu apparatning zvenolariharakatchanligini belgilaydi. Harakatlarning maksimal amplitudasi egiluvchanlikning mezoni bo‘lib xizmat qiladi. Amplituda burchak o‘lchovlarida yoki chiziqli o'lchovlarda ifodalanadi. Egiluvchanlikning kki turi farqlanadi: faol va sust egiluvchanlik.Faol egiluvchanlik kishining o‘z mushaklari kuch berishi hisobiga namoyon boiadi. Sust egiluvchanlik gavdaning harakatlanayotgan qismiga tashqi kuchlar, ogirlik kuchi, sherikning qarshiligi va shu kabi kuchlardan foydalanganda namoyon boiadi.
Egiluvchanlik mushak va to‘qimalarning elastikligiga bogiiq
boiadi. Mushaklarning elastiklik xususiyatlari ko‘p darajada markaziy nerv tizimining ta’sirida o‘zgarishi mumkin.
Egiluvchanlikning namoyon boiishi muhitning tashqi haroratiga
ham bogiiq boiadi. Egiluvchanlik charchash ta’sirida sezilarli
o‘zgaradi,jumladan, faol egiluvchanlik ko‘rsatkichlari kamayadi, sust egiluvchanlik ko'rsatkichlari ortib boradi.
Egiluvchanlikni tarbiyalash uchun harakat amplitudasi oshirilgan
(cho‘ziluvchanlikni oshiradigan) mashqlardan foydalaniladi.
Harakatlarda biror bo‘g‘indagi harakatchanlikning ortishi shu
bo‘g‘indan oiadigan mushaklarning qisqarishi hisobiga ro‘y beradi.
Harakatiar bajarilish xarakteriga ko‘ra bir-birlaridan farq qiladi:
bir fazali mashqlar va prujinasimon mashqlar; silkinish va ma’lum
holatlami qayd qilib turish; ogirliklar bilan ishlash mashqlari.
Cho'ziluvchanlikni oshiradigan mashqlami seriyalar bilan har birini
bir necha marta takrorlab bajarish tavsiya etiladi. Bunda seriyadan
seriyaga o‘tgan sari harakat amplitudasi orttirib boriladi. Har bir
mashg'ulotda cho'ziluvchanlik mashqlarini sal-pal ogi'iq paydo
boiguncha bajarish lozim. Egiluvchanlik mashqlari mustaqil bajarish
uchun topshiriq sifatida berilishi mumkin. Egiluvchanlik mashqlari
tayyorgarlik qismida, asosiy qismning oxirida va boshqa mashqlar
oraligida bajariladi.