Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Instituti Aniq fanlar fakulteti

18. Nyutonning II qonunini ta’riflang?

Quyidagicha tajriba o’tkazamiz: Dastlab, o’zgarmas massali jismga (t=const) turli kuchlarining ta’sirini ko’raylik. Masalan, fudbol to’pini yosh bola, o’spirin va fudbolchi tepsin. Tabiiyki, to’p emg katta tezlanishni fudbolchi tepganida oladi, boshqacha aytganda, jismning oladigan tezlanishi unga ta’sir etayotgan kuchga to’g’ri proportsional bo’ladi, ya’ni a F

Endi hudbolchi (F=const) rezina koptokni, fudbol to’pini va bokschilar mashq o’tkazadigan to’pni tepgan holni ko’raylik, bu tajribada, o’zgarmas kuch ta’sirida jismning oladigan tezlanishi uning massasiga teskari proportsional ekanligini ko’rsatadi, ya’ni



Agar yuqoridagi xulosalarni umumlashtirsak,


ni xulosa qilamiz.

Yoki tezlanish va kuch vektor kattaliklar ekanligini e’tiborga olsak,


Bu formula nyutonning ikkinchi qonunini ifodalaydi: jismning oladigan unga ta’sir etayotgan kuchga to’g’ri, massasiga esa teskari proportsional bo’lib, yo’nalishi ta’sir kuchining yo’nalishi bilan mos keladi.

dan aniqlasak



ifoda kuchining SI dagi birligi (Nyuton) nimaga tengligini aniqlashga imkon beradi.



1 N kuch deb, 1kg massali jismga 1m/s² tezlanish bera oladigan kuchga aytiladi.

Mexanik harakatning o’zgarishi haqida gapirilganda “harakat miqdori” tushunchasidan ham foydalaniladi.