Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

elektron 

pochta  orqali  reklama,  rich-media  reklama,  reklama  qatori,  xeshteglar,  tizer 

reklamasi

  va  boshqalardir.  Rich-medianing  turlaridan  biriga 

pop-up

  reklama 

kiradi.  Bunda  reklama  matni  sayt  sahifasining  tepasida  hosil  bo’ladi, 

pop-under

 

reklamada  esa  ma’lumot  saytning  pastida  ko’rinadi.  Tizer  reklama  yoki  tizerlar 

to’rtburchak  shaklidagi  grafik  reklama  bo’lib,  ko’pincha  negativ  ko’rinishda 

bo’ladi  va  saytga  kiruvchilarga  uni  ko’rishga  majbur  qiladi.  Elektron  reklamani 

turli  xildagi  ekranlarda  ko’rish  mumkin,  shu  jumladan,  statsionar  komp’yuter 

ekranida,  smart  televizorda  va  mobil  elektron  qurilmalarda  (

mobil  reklama

). 

Bunday  reklama  turlari  mavjud  bo’lgani  sababli,  bir  qancha  turdagi  yangi 

mutaxassisliklar  ham  paydo  bo’ldi,  shu  jumladan,  SEO-mutaxassis  (

axtaruv 

optimizatsiyasi  bo’yicha  mutaxassis

),  SEO-kopirayter,  SEO-rerayter,  content-

meneger,  visualizator,  SMM-mutaxassis  (

ijtimoiy  tarmoqlarda  reklama  bo’yicha 

mutaxassis

),  e-mail  reklama  bo’yicha  mutaxassis,  YouTube  kanalidagi  reklama 

bo’yicha  mutaxassis,  verstkachi  (

html-koder

).  Zamonaviy  turdagi  elektron 

reklamaga  push-ma’lumot  yetkazishni  ham  kiritish  mumkin.  Bunday  reklamalar 

ekranning  o’ng  pastki  tomonida  paydo  bo’ladilar  va  foydalanuvchiga  unchalik 

halaqit bermaydilar.  

Elektron reklamalarning quyidagi hususiyatlarini ko’ratib o’tish mumkin: 



 

An’anaviy  reklamaga  nisbatan  ancha  kam  mablag‘  talab  qiladi,  tezkorlik 

bilan 

tarqatiladi, 

aniq 

manzillarga 

yetkazilishi 

mumkin 

va 

foydalanuvchilarni keng miqyosda qamrab oladi. 



 

Reklama faoliyatining samaradorligini chamalay olish imkoniyati; 



 

Aniq  targetlashtirish  orqali  reklamaning  natijaviyligini  va  maqsadliligini 

oshirish; 



 

Reklamaning  interaktivliligi  juda  ko’p  miqdordagi  foydalanuvchilarni 

qamrab olishga imkon beradi; 



 

Turli  xildagi  ekranlarda  va  mobil  qurilmalarda  reklamani  namoyish  qilish 

imkoniyati; 



 

Reklamaning  samaradorligini  tezkorlik  bilan  baholash  va  kerak  bo’lganda 

uni o’zgartira olish imkoniyati; 



 

Foydalanuvchilar  tomonidan  ba’zi  reklamalarni  blokirovka  qilish 

imkoniyati. 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

Zamonaviy  reklama  bozori  rivojlanishining  eng  muhim  yo’nalisharidan  biri  – 

programmatik

  jarayonidir.  Bu  avtomatik  ravishda  reklama  maydonlarini  zakaz 

qilish,  sotib  olish,  to’lovni  amalga  oshirish  va  ishga  tushirishni  anglatadi. 

Interaktiv  texnologiyalar  ruxsat  talab  qiladigan  marketingni  (

permission 

marketing

)  ham  ishga  tushirishga  imkon  berdi.  Bunda  foydalanuvchi  u  yoki  bu 

reklamani  o’zi  mustaqil  ravishda  tanlaydi.  Internet  foydalanuvchilari  talab 

qillayotgan  ma’lumotlrni  o’z  ichiga  olgan  elektron  pochta  ma’lumotini