Toshkent moliya instituti "moliya" kafedrasi "davlat byudjeti"

2-mavzu: Davlat byudjetining mohiyati va ahamiyati 
iqtisodiy 
kategoriya 
sifatida davlat 
byudjeti 
state budget as 
an economic 
category 
государственный 
бюджет как 
экономическая 
категория 
davlat bilan yuridik va jismoniy shaxslar 
o‗rtasida mamlakatda yaratilgan yalpi ichki 
mahsulotni, uning faol qismi bo‗lgan milliy 
daromadni (qisman milliy boylikni) qayta 
taqsimlash yuzasidan kelib chiqadigan pul 
munosabatlari tizimi; 
moddiy 
tushuncha 
sifatida davlat 
byudjeti 
state budget as 
a material 
category 
госбюджет как 
материальное 
понятие 
markaziy hukumat va tegishli darajadagi 
mahalliy 
hokimiyat 
idoralari 
faoliyatini 
ta‘minlovchi, ular oldidagi siyosiy, iqtisodiy, 
ijtimoiy va ekologik vazifalarni bajarishga 
mo‗ljallangan markazlashtirilgan pul mablag‗lari 
fondi 
huquqiy 
kategoriya 
sifatida davlat 
byudjeti 
state budget as 
a legal 
category 
госбюджет как 
юридическая 
категория 
markaziy va tegishli mahalliy hokimiyat va 
ijroiya organlari tomonidan ishlab chiqiladigan 
va 
belgilangan 
tartibda 
tasdiqlanadigan, 
markazlashtirilgan pul mablag‗lari fondini 
shakllantirish, taqsimlash va maqsadli ishlatishni 
ko‗zda tutuvchi asosiy moliyaviy reja, yuridik 
xujjat; 
davlat 
byudjetining 
funksiyalari 
functions of 
the state 
budget 
функции 
госбюджета 
YaIM qiymatini qayta taqsimlash funksiyasi; 
iqtisodiyotni tartibga solish va boshqarish 
funksiyasi; 
ijtimoiy 
funksiyasi; 
nazorat 
funksiyasi; 
byudjetning 
iqtisodiy 
funksiyasi 
economic 
function of the 
budget 
экономическая 
функция 
госбюджета 
byudjetning iqtisodiy funksiyasi orqali davlat 
byudjeti soliqlar va byudjet xarajatlari orqali 
iqtisodiyotni tartibga solish, investitsiyalarni 
rag‗batlantirish, ishlab chiqarish samaradorligini 
oshirishning hal qiluvchi va muhim quroli bo‗lib 
xizmat qiladi 
byudjetning 
ijtimoiy 
funksiyasi 
social function 
of the budget 
социальная 
функция 
госбюджета 
davlat ijtimoiy siyosatini amalga oshirish, 
davlatning 
ijtimoiy 
kafolatlari 
doirasidagi 
xizmatlarni mablag‗ bilan ta‘minlash, aholining 
kam ta‘minlangan qatlamlarini ijtimoiy himoya 
qilish, 
ijtimoiy 
siyosatning 
ustuvor 
yo‗nalishlaridagi davlat tadbirlarini mablag‗ 
bilan ta‘minlashda namoyon bo‗ladi; 

---

347 
byudjetning 
taqsimlash 
funksiyasi 
distributive 
function of the 
budget 
распределительн
ая функция 
госбюджета 
mamlakatda yaratilgan yalpi ichki mahsulot va 
uning tarkibiga kiruvchi milliy daromadning 
qiymatini qayta taqsimlashda namoyon bo‗ladi; 
byudjetning 
nazorat 
funksiyasi 
control 
function of the 
budget 
контрольная 
функция 
госбюджета 
byudjetning nazorat funksiyasi orqali byudjet 
daromadlarining 
shakllanishi, 
byudjet 
mablag‗larining oqilona va maqsadga muvofiq 
ishlatilishi, byudjetdan mablag‗ oluvchilarning 
moliya-xo‗jalik faoliyati, ular tomonidan byudjet 
qonunchiligiga rioya qilish holati, yalpi ichki 
mahsulot va milliy daromadning taqsimlanish va 
qayta taqsimlanish nisbatlari nazorat qilinadi.