Toshkent kimyo texnologiya instituti

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

6 

 

3-MA’RUZA 

 

YOG‘OCHNING MIKROSKOPIK VA ANATOMIK  

TUZULISHI 

 

Yog‘och  sellyulozasining  tuzulishini  birqancha  usullar  bilan  urganilgan: 

mikroskopik,  morfologik  va boshqalar. Mikroskop  yordamida  sellyulozaning  har-

xil  kesimlari  urganilgan.  Uning  nadmolekular  tuzulishi  fibrill  bo‘lib,  fibrillarning 

diametri juda ingichka, ular bo‘yi bo‘ylab cho‘zilgan.  

 

Tolalarning morfologik hossalari

. Bularga ho‘jayra qobiqlarining uzunligi, 

eni,  bo‘shliqlarining  o‘lchami,  fibirillyar  tuzilishlari  kiradi.  Bu  hossalar 

daraxlarning  turiga  bog‘lik.  Tolaning  devor  kataklarining  modeli    rasmda 

kursatilgan. 

 

Tola strukturasining sxemasi: 

a

 – tola;  

b

 – uch kavatli ikkinchi qobiq;  

v 

– 

markaziy qatlam (oq rang bilan mikrofibrillar belgilangan); 

g

 – markaziy qobiq 

fragmenti mikrofibrillari bilan; 

d

 – glyukoza qoldiqlari; 

e

 –  sellyuloza 

molekulasining bitta zvenosi sxemasi; 

 

1 – dastlabki qobiq; 2 – uch qavatli ikkinchi qatlam; 3 – makrofibrillar;  

4 – mikrofibrillar; 5 – sellyuloza molekulalari; 6 – mitsellalar; 7 – ikkita 

glyukoza qoldiqlari  

---

7 

 

Mikrofibrillar  keyingi  makrofibrillar  bilan  birlashib,  diametri  0,4  mkm  va 

tarkibida  5•10

5

  gacha  molekula  hosil  qiladi.  Ikkinchi  qatlamdagi  sellyuloza 

tolalarida esa 2•10

9

 gacha sellyuloza moleklalari bo‘ladi.  

 

Bu sellyulozani texnik sellyuloza deb yuritiladi.