Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Tabiiy komponentlardan olingan preparatlar: plazma, tabiiy qon, albumin, qon komponentlari ( eritrotsitar massa)

Sintetik kolloidlar;

Tuzlar eritmalari;

Substratsaqlovchi preparatlar:

-yog‘ kislotalar;

-aminokislotalar;

- uglevodlar manbalari

Dorishakli ko‘rinishi bo‘yicha IE:

- qon tomiriga yuboriladigan eritmalar;

- qon tomiriga yuboriladigan emulsiyalar;

- qon tomiriga yuboriladigan I.E. konsentratlari;

- IE tayyorlash uchun poroshoklar va liofillangan shakllar

Xozirda IE ning va ularning 20 tagacha tasnifiy guruhlari mavjud.

Lekin, oson topiladigan farmatsiyaga oid adabiyotlarda faqat oltita eng asosiy guruhlari keltirilgan:

 INFUZION ERITMALARNING TASNIFI

I. Suv-tuz va kislota-ishqor muvozanatini to‘g‘irlovchi (NaCl izotonik eritmasi, NaNCO₃  eritmasi, Ringer, Ringer-Lokk eritmasi,xlosol, disol, atsesol, kvartasol, trisol).

II.Gemodinamik (shokkaqarshi) I.E.:

-poliglyukin (6 % gidrolizdekstran - NaCl 0,9%)

-reopoliglyukin (10% kolloiddekstraneritmasi- 0,9% NaCl

-jelatinol (8% jelatinkolloideritmasi - 0,9% NaCl)

III.Dezintoksikatsion I.E.

6% PVP eritmasi – gemodez

IV.To‘qimavaa’zolarniuzoqvaqtdavomidahayotinivakeraklioksidlovchi-qaytaruvchipotensialinita’minlashvaoziqlantirishuchun. Parenteral oziqlantiruvchi I.E.: (gidrolizin, aminopeptid, poliamin, lipofundin, infuzamin, intralipid).

V. Kislorod tashish xususiyatiga ega bo‘lgan IE

VI.Kompleks ta’sirga ega bo‘lgan IE

I guruxdagi Infuzion eritmalar qonning ishqor-kislota xolatini normallashtiradi, suv elektrolitlarini yo‘qolishini tiklash uchun qo‘llaniladi

Asosiy vakillari : bir komponentli (NaCl izotonik eritmasi,NaHCO₃ eritmasi va murakkab tarkibli atsesol, disol, kvartasol va x.k

Izotonik NaCl (fiz. eritma) 1 eritma I.E. U tez tomir membranalari orqali o‘tadi va tomirlarda oradan 20-40 daqiqa davomida ushlanadi. O‘zi mustaqil eki kompleks infuzion terapiya qo‘llanadi ( chunki deyarli barcha IE va qon bilan mos keladi ).

II va III guruxdagi IE yaratilishiga va umuman IE rivojlanishiga Dekstran va PVP farmatsiyaga tadbiq etilishi katta xissa qo‘shdi, ayniksa ularni qovushqoqligini oshirish uchun .

Dekstran—glyukozaning polimerii.U kand lavlagidan mikrobiologik (Leuconoston mesentroydes) fermentative yuli bilan olinadi. Bunda saxaroza –YUMB dekstranga aylanadi (m.m~50000). Dekstran asosidaqator I.E yaratilgan
II GEMODINAMIK(shokkakarshi) I.E

Gemodinamik ( volemik, shokka qarshi) IE. Samaradorli qonning sirkulyasion hajmi oshirishga qodir.

Ular 2 guruhga bo‘linadi:

-tabiiy

- sun’iy (sintetik)

Tabiiylar: Yangimuzlatilganplazma (qon zardobi), albumin (plazmaning fraksion preparati) 5%, 10% i 20%.

Sintetiklar: kolloid tabiatli IE yaratilishi XX asrning buyuk ixtirolar qatoriga kiradi. Ularni yaratilishi dekstran bilan bog‘liq.

Sintetik gemodinamik IE tasnifi:

-dekstranlar xosilalari (reopolyuglyukin, poliglyukin, makrodeks)

- gidroksietilkraxmal xosilalari (volekam, plazmasteril,infukol, refortan,stabizol)

- jelatin xosilalari (jelatinol, gelofuzin)

- polietilenglikol xosilalari (polioksidin)

Bu turdagi eritmalar kup qon yo‘qotishlarda,operatsiya, kuyish oqibatidagi shoklarda qo‘llaniladi. Ular qon hajmini oshiradi va qon bosimini ko‘taradi(chunki osmotik bosim hisobiga tuqimalardan suyuqlik qon tomirlariga o‘ta boshlaydi)

Asosiyvakillari: