Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

Savol: Sud qanday kamchiliklarga yo‘l qo‘ygan? 
 

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
6-BOB. SUD XARAJATLARI 
 
6.1. Fuqarolik protsessida sud xarajatlari  
tushunchasi va turlari 
 
 
Sud  xarajatlari  deganda,  fuqarolik  ishini  ko‘rish  va  hal  qilish  bilan 
bog‘liq ishda ishtirok etuvchi shaxslar tomonidan qilinadigan qonunda nazarda 
tutilgan xarajatlar tushuniladi. 
 
Sud xarajatlari ikki turga bo‘linadi: 
 
 
6.2. Davlat boji va uning turlari  
Fuqarolik  ishlari  bo‘yicha  undiriladigan  davlat  boji  fuqarolik 
ishini  ko‘rib  hal  qilganlik  uchun  davlat  daromadiga  undiriladigan 
pul summasi hisoblanadi. 
 
Davlat  boji  yuridik  ahamiyatga  molik  harakatlarni  amalga 
oshirganlik  va  (yoki)  bunday  harakatlar  uchun  vakolatli  muassasalar  va 
(yoki)  mansabdor  shaxslar  tomonidan  hujjatlar  berganlik  uchun 
olinadigan majburiy to‘lov (Soliq kodeksining 326-moddasi). 
 
Soliq  kodeksining  328-moddasiga  ko‘ra,  umumiy  yurisdiksiya 
sudlarida davlat boji quyidagilardan undiriladi: 
-  sudlarga beriladigan da’vo arizalaridan; 
-  organlarning va ular mansabdor shaxslarining harakatlari (qarorlari) 
ustidan berilgan shikoyatlardan; 
-  alohida tartibda yuritiladigan ishlarga doir arizalardan; 
Davlat boji
Ishni ko‘rish bilan 
bog‘liq bo‘lgan 
chiqimlar

---

 
 
78 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
-  sudlarning  qarorlari  ustidan  beriladigan  apellatsiya,  kassatsiya 
shikoyatlaridan  va  arizalaridan,  nazorat  tartibida  protest  keltirish  to‘g‘risidagi 
shikoyatlar va arizalardan; 
-  hakamlik  sudining  hal  qiluv  qarorlarini  bekor  qilish  to‘g‘risidagi 
arizalardan,  hakamlik  sudining  qarorlarini  majburiy  ijro  etish  uchun  ijro 
varaqasi berish to‘g‘risidagi arizalardan; 
-  sudlar tomonidan hujjatlarning nusxalarini berganlik uchun. 
Davlat  bojlari  da’vogar  tomonidan  taqdim  etilgan  da’vo  arizalaridan 
tashqari,  javobgar  taqdim  etgan  qarshi  da’vo  arizalaridan,  shuningdek 
uchinchi  shaxslarning  ishga  mustaqil  da’vo  talablari  bilan  kirishganligi 
to‘g‘risidagi  arizalardan  ham  umumiy  asoslarda  undiriladi.  Shuningdek, 
sud  dastlabki  da’vogarni  uning  roziligi  bilan  boshqa  shaxs  bilan 
almashtirganda,  bu  shaxs  davlat  bojini  umumiy  asoslarda  to‘lashi  kerak 
bo‘ladi. 
Davlat  boji,  agar  Soliq  kodeksida  boshqacha  qoida  belgilanmagan 
bo‘lsa,  davlat  boji  undiriladigan  harakatlar  amalga  oshirilguniga  qadar 
naqd pulli yoki naqd pulsiz shaklda to‘lanadi. To‘lovchining davlat bojini 
naqd  pulsiz  shaklda  to‘laganligi  fakti  bankning  to‘lov  ijro  etilganligi 
to‘g‘risidagi belgisi bo‘lgan to‘lov topshiriqnomasi bilan tasdiqlanadi. 
To‘lovchining  davlat  bojini  naqd  pul  shaklida  to‘laganligi  fakti  bank 
tomonidan  to‘lovchiga  beriladigan  belgilangan  shakldagi  kvitansiya  yoki 
O‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  va  O‘zbekiston  Respublikasi 
Davlat  soliq  qo‘mitasi  belgilagan  shaklda  to‘lovni  amalga  oshirgan 
mansabdor shaxs yoxud davlat organi va
 
tashkilotning kassasi tomonidan 
to‘lovchiga beriladigan kvitansiya bilan tasdiqlanadi.
 
Davlat bojini to‘lovni amalga oshirish tartibiga qarab turlarga ajratish 
mumkin: