Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi



Download 30,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/424
Sana31.12.2021
Hajmi30,09 Mb.
#267670
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   424
Bog'liq
@mustaqilishlar Fuqarolik huquqi

34-bob.  M ULK   IJAR ASI

l-§ .  M ulk  ijarasi  to'g'risida  u m u m iy   qoidalar

1.1.  M ulk  ijarasi  sh artn om asi  tu sh u n ch a si  va  huq uqiy  b elgilari.

Hozirgi bozor munosabatlariga o'tish sharoitida mulk ijarasi bilan bog'liq 

munosabatlar  tobora  rivojlanib,  uning  ko'lami  yanada  kengayib  bormoqda.

Lekin  ijara  bozor  iqtisodiyotiga  o'tish  d a v rid a   kelib  chiqadigan 

b utunlay  yangi  huquqiy  m unosabat  emas,  albatta.  Ijara  mamlakatimizda 

ilgari  ham   m avjud  bo'lgan  va  u   tegishli  qonun-qoidalar  bilan  tartibga 

solib  turilgan  edi.  Ammo  bozor  iqtisodiyotiga  o'tish  jarayoni  m ulk  ijarasi 

bilan   bog'liq  m u n osabatlarnin g   y an ad a  kengayishiga  sab ab  bo'ldi. 

Endilikda ijara, ijarachi va ijaraga  beruvchi degan so'zlar va  tushunchalar 

k u n d a lik   tu r m u s h im iz d a   k e n g   q o 'lla n ilm o q d a ,  c h u n k i  ija r a  

turm ushim izning  ham m a  sohalariga  tobora  chuqur  kirib  bormoqda.

Ija ra   bu  m ulk  egasining  ishlab  ch iq arish   vositalari  va  boshqa 

buyum larini  m uayyan  to'lovlar  evaziga  vaqtincha  foydalanish  uch u n 

boshqa birovga o'zaro kelishuviga muvofiq topshirishdir. Mulk egasi (ijara 

beruvchi)  o'z  mulkini  boshqa  birovga  (ijarachiga)  vaqtincha  egalik  qilish 

yoki  foydalanish  uchun  beradi.

Ijara munosabatlarini ijaraga beruvchi ijaraga olingan ishlab chiqarish 

vositalarining  m ulkdori  bo'lib  qolaveradi.  Ijarach i  esa  sh a rtn o m a d a  

ko'rsatilgan  m uddat  davomida  mulkdorning  b a ’zi  huquqlarini  oladi  va 

buning  uchun ijara  haqini  to'laydi.  Shu bilan birga,  ijarachi  ijara  faoliyati 

davomida ishlab chiqarish vositalarining vaqtincha egasi, olingan m ahsulot 

va  darom adlam ing  esa  m ustaqil  egasi  hisoblanadi.

Fuqarolik  Kodeksining  535-moddasida  m ulk  ijarasi  shartnom asiga 

quyidagicha  ta ’rif  berilgan:  “Mulk  ijarasi  shartnom asi  bo'yicha  ijaraga 

beruvchi  ijaraga  oluvchiga  haq  evaziga  mol-mulkni  vaqtincha  egalik  qilish 

va  foydalanish  yoki  foydalanish  uchun  topshirish  majburiyatini  oladi”.

Ushbu  ta ’rifda  m ulk  huquqi  elem entlarining  bir  egadan  ikkinchi 

egaga  o'tishiga  qarab  ijara  shartnom asining  ikki  turini  farqlash  mumkin.

1. Ijaraga beruvchi ijaraga oluvchiga haq evaziga mol-mulkni vaqtincha 

egalik  qilish  va  foydalanish  uchun  topshirish  m ajburiyatini  oladi.

2.  Ijarag a  beru v ch i  ijarag a  oluvchiga  haq   evaziga  m ol-m ulkni 

v a q tin c h a   faq a t  foydalanish  u c h u n   to p sh irish   m a jb u riy a tin i  oladi. 

Birinchisida ijaraga oluvchida m ulkka nisbatan egalik qilish va foydalanish 

h u q u q i  m avjud  b o isa ,  ikkinchisida  esa  fa q a t  m u lk d an   foydalanish

www.ziyouz.com kutubxonasi



huquqigina  m avjud  bo'ladi.  Masalan,  uy-joy  egasi  o'zi  yashab  tu rg an  

uyni  ijara  shartnom asi  asosida  boshqa  shaxslaming  yashashlari  uchun 

faqat  foydalanishga  beradi.

Mulk ijarasi shartnomasining oldi-sotdi shartnomasidan farqlaydigan 

m uhim  xususiyati h a r doim mulkni  tasarruf etish huquqi m ulkdor qo'lida 

saqlanib  qolishi  hisoblanadi.




Download 30,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   424




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish