Toshkent davlat iqtisodiyot

 

 

 

 

18.2-rasm. To‘g‘ridan-to‘g‘ri marketing kampaniyasini boshqarish 

bosqichlari 

 

To‘g‘ridan-to‘g‘ri marketing usullarini sanab o‘tamiz: 

1)  to‘g‘ridan-to‘g‘ri pochta orqali murojaat; 

2)  telemarketing (kiruvchi va chiquvchi); 

3)  to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob qaytariladigan reklama (kupon  ilova qilingan holdagi 

yoki «hozirning o‘zida qo‘ng‘iroq qiling» tamoyili bo‘yicha javob); 

4)  katalog asosida marketing; 

5)  elektron axborot vositalari (Internet, e-mail, interaktiv kabelli televideniye); 

Markеting stratеgiyasi 

Maqsadli muloqot doirasini aniqlash va o’rganish  

Kampaniya o’tkazish maqsadlarini qo’yish 

Vosita tanlash haqida qaror 

 

Ijodiy qarorlar 

 

Kampaniya o’tkazishva uning natijalarini 

baholash 

---

 

317 

 

6)  reklama qo‘yilmalari (jurnallarda reklama prospektlari); 

7)  reklama prospektlari va bukletlarini uyga yetkazib berish. 

Internet texnologiyasi 

Internet  texnologiyasi  tibbiy  xizmatlar  marketingini  amalga  oshirishda, 

jumladan,  tibbiyot  muassasalari  uchun  yaxshi  strukturalangan  muloqot  doiralarini 

ochib,  kommunikatsiya  siyosati  tadbirlari  jarayonida  keng  doiradagi  imkoniyatlar 

taqdim etadi. Online-texnologiyalar mijozlarning xabardorlik darajasini oshirib, xizmat 

ko‘rsatish  darajasini  sezilarli  darajada  yaxshilashi,  statsionarlarni  ancha  bo‘shatishi, 

tibbiy  xizmatlar  iste’molchilari  uchun  barcha  muqobil  tibbiyot  turlarini  ochib  berishi 

mumkin. 

Xorij  mamlakatlarida  onlay  rejimida  «vrach-mijoz»  bevosita  muloqotida 

internet orqali videokonferensiyalar eng tarqalgan.  

Jamoatchilik  bilan  aloqalar  -  tashkilot  va  jamoatchilik  o‘rtasida  xayrixohlik  va 

bir-birini  tshunishni  shakllantirish  maqsadida  kommunikatsiyalar  va  o‘zaro 

munosabatlarni boshqarish. Jamoatchilik bilan aloqalarning maqsadlari quyidagicha: 

1) firma nufuzi va obro‘-e’tiborini oshirish; 

2) tovarni (xizmatni) bozor tomon ilgari surish; 

3) ijtimoiy muammolarni hal qilish va imkoniyatlardan foydalanish; 

4) iste’molchilar moyilligini qo‘lga kiritish; 

5) firma xodimlari moyilligini qo‘lga kiritish; 

6) biron-bir harakatni noto‘g‘ri tushunish yoki tushunmaslikni bartaraf qilish; 

7)  ta’minotchilar va distribyutorlar moyilligini qo‘lga kiritish; 

8)  davlat rahbarlarining moyilligini qo‘lga kiritish; 

9)  ko‘ngilsiz oshkara fikr-mulohazalar va kampaniyalar bilan kurash; 

10) malakali xodimlar jalb qilish va ushlab qolish. 

Banklarning korporativ mijozlar jalb qilish texnologiyasi  

Korporativ  mijozlar  bilan  ishlash  xususiyati  shundaki,  ularning  ro‘yxati 

yakunlangan va bankni tanlash haqida qaror qabul qiluvchi mansabdor shaxslar haqida 

axborot  u  yoki  bu  darajada  ochiq  bo‘ladi.  Shu  sababli  tashkilotlarning  ularning 

---

 

318 

 

mijozlari  sanalgan  ko‘plab  firmalarda  mijozlarni  jalb  qilish  zanjirida  asosiy  bo‘g‘in  – 

to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotuvlar hisoblanadi. 

Korporativ mijozning bankni tanlash mezonlari 

Banklardan  birining  reklamasi  quyidagicha  yangraydi:  «Bankka  o‘ziga 

ishonganday  ishonish  mumkinmi?  Bank  o‘z  tezkorligi  bilan  hayratda  qoldirishi 

mumkinmi?  Qaysi  bankda  mijozning  personal  menedjeri  bor?  Masofadan  turib 

hisobraqamini  oson  va  qulay  boshqarish  mumkin  bo‘lgan  bank  bormi?..»  Bu 

savollarga  bugungi  kunda  O‘zbekistonning  barcha  banklari  ijobiy  javob  qaytarishi 

mumkin.  

Bankning  reklama  kampaniyasi  samaradorligni  tadqiq  etish  doirasida  hisob 

raqami  ochish  uchun  bankni  tanlashda  tashkilot  rahbarlari  uchun  eng  ahamiyatli 

bo‘lgan  omillar    aniqlanadi.  Ahamiyatning  kamayib  borish  tartibida  joylashtirilgan 

asosiy mezonlar ro‘yxati quyidagicha: 

1)  hisob-kitoblar tezkorlik darajasining yuqoriligi; 

2)  personal malakasi yuqoriligi; 

3)  foydali stavka va tariflar; 

4)  keng doiradagi xizmatlar; 

5)  bozorda yetarli darajada uzoq vaqtdan buyon ishtirok etish; 

6)  bankning rivojlanish dinamikasi; 

7)  bank reytingining yuqoriligi; 

8)  bank ofisining tashkilot ofisiga yaqinligi. 

Ishonchlilikka  keladigan  bo‘sak,  u  aniq  ta’riflarga  ega  emas,  bu    sub’ektiv 

tavsifnoma  sanaladi,  shu  sababli  ilgari  surishni  rejalashtirishda  real  o‘lchanishi  va 

baholanishi mumkin bo‘lgan ob’ektiv mezonlarga tayanish zarur. 

Ko‘p  sonli  sifat  va  son  tadqiqotlari,  shuningdek,  korporativ  mijozlar  uchun 

moliya xizmatlarini ilgari surish tajribasi shu haqida gapirishga imkon beradiki, moliya 

tashkilot  ishonchlilik  stereotipiga  eng  to‘liq  mos  keladigan  tavsifnoma  mashhurlik 

hisoblanadi (salbiy ma’noda mashhurlik bundan istisno). 

Reklama xabarlari mazmuni - banklar reklama samaradorligidagi asosiy tarkibiy 

qismdir. 

---

 

319 

 

Samarali  reklama  xabari  (bundan  tashqari,  u  kiziqish  uyg‘otadi,  hissiyotlar 

vujudga keltiradi, harakatga undaydi va axborot tarqatishga majbur qiladi) albatta: 

1) 

maqsadli muloqot doirasi uchun tushunarli bo‘lishi; 

2) 

mashhurlikni  kuchaytiradigan  stereotiplar  bilan  bog‘liq  hissyotlar  yuzaga 

keltirishi; 

3) 

faqat  shu  bankka  xos  bo‘lishi  va  ilgari  surish  bo‘yicha  oldingi 

harakatlarga uyg‘unlikda kirishishi; 

4) 

nafaqat mazmuni, balki shakli bo‘yicha ham original bo‘lishi; 

5) 

reklama  bozorida  ro‘y  berayotgan  o‘zgarishlar  va  raqobatchilar 

harakatlarini bashorat qilishi lozim. 

Bu ishlarni samarali tashkil qilish uchun bank axborot ochiqligi tamoyiliga rioya 

qilishi lozim. Mazkur tamoyil quyidagi qoidalarni o‘z ichiga oladi: 

1)  jamoatchilik  bilan  ishonchli  aloqalarni  yo‘lga  qo‘yishda  bankning  asosiy 

yordamchilaridan  biri  ularning  asosiy  vazifasi  axborot  topish  sanalgan  jurnalistlar 

hisoblanadi.  Bank  o‘z  matbuot-xizmati  timsolida  bunday  axborot  olishning  ishonchli, 

qulay va doimiy manbasiga aylanishi lozim; 

2)  bank rahbariyati va boshqa mas’ul shaxslariga har qanday vaziyatda bankka 

nashrlar  vakillari  murojaat  qiladigan  istalgan  masala  bo‘yicha  OAV  uchun  sharh 

berishni rad etmaslik lozimligi uqtirilishi lozim; 

3)  kadrlar sohasi, mashhur mijozlar, yangi xizmatlar sohasida har qanday, hatto 

kichik o‘zgarishda ham bankning loyiha va boshqa shu kabi vaziyatlarda ishtirok etishi 

jamoatchilikka  ommaviy  axborot  vositalari  orqali  ommaviy  murojaat  uchun  axborot 

sababi sifatida ko‘rib chiqlishi lozim; 

4)  bunday o‘zgarishlar yo‘qligida bank matbuot-xizmati majburiyatlari qatoriga 

bank  rahbariyati  va  ishlab  chiqarish  bo‘linmalarining  yetakchi  mutaxassislari  bilan 

birgalikda bu axborot sabablarini ishlab chiqish kiradi; 

5)  shuni anglab yetish zarurki, axborot ochiqligi yo‘lida ba’zida jurnalistlarning 

u  yoki  vaziyatni  noto‘g‘ri  tushunishi,  raqobatchilar  harakatlari  hamda  mijozlar  va 

hamkorlar axborotni bir xilda idrok qilmasligi bilan bog‘liq mammolar vujudga kelishi 

mumkin. Bunday muammolar mavjudligi bankning ochiqlik siyosatiga ta’sir etmasligi, 

---

 

320 

 

matbuot  xizmati  esa  nafaqat  bunday  voqealarning  oldini  olishi,  balki  ularni  o‘z 

foydasiga ishlatishi ham lozim. 

Korporativ mijozlarni ushlab qolish texnologiyasi  

Shuni yoddan chiqarmaslik kerakki, tashkilot bank mijoziga aylanganidan so‘ng, 

kamida o‘nta bank ushbu bank tamoyillarini qurol qilib olib, uning  mijozlariga tobora 

o‘ziga tortadigan takliflar bilan hujum qilmoqda. 

Mijozlar bilan ishlashning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat bo‘lishi lozim: 

1) ular  haqida,  ayniqsa,  bankni  tanlash  (almashtirish)  haqida  qaror  qabul 

qiladiganlar haqida maksimal to‘liq axborot to‘plash; 

2) ularning  hisobraqamlaridagi  pul  mablag‘lari  harakati  bo‘yicha  mijozlar 

biznesini doimiy monitoring qilish; 

3) mijozlarning  ularga  bevosita  xizmat  ko‘rsatuvchi  bank  bo‘linmalari  bilan 

o‘zaro munosabatlarini doimiy monitoring qilish; 

4) raqobatchilar harakatlarini bashorat qilish va ulardan ilgarilab ketish.