Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ergashxodjaeva sh. D. Innovatsion



Download 1,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/184
Sana06.07.2021
Hajmi1,86 Mb.
#110702
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   184
Bog'liq
1490-Текст статьи-4106-1-10-20200627

S = f (R1, R2,..., Rn), 
bu erda Ri – narxga ta’sir etuvchi i ko‘rsatkich. 
Regressiya  tenglamasiga  yangi  mahsulot  ko‘rsatkichlari  qiymatini  qo‘yib, 
ma’lum darajada aniqlik bilan yangi mahsulot nax darajasining ishonchlilik darajasini 
aniqlash  mumkin.  Taxminiy  usullarning  asosiy  kamchiligi  mahsulot  ko‘rsatkichlari 
va  narx  o‘rtasida  sifat  o‘zgarishlarini  hisobga  olish  imkoni  yo‘qligi  hisoblanadi,  bu 
esa  ko‘p  hollarda  chuqurr  innovativ  mahsulotlar  ishlab  chiqishda  o‘ringa  ega 
bo‘lmoqda.  Ularga  o‘xshash  boshqa  mahsulot  bo‘lmagan  o‘ziga  xos  noyob 
mahsulotlar uchun ilk bosqichlarda narx belgilashningn yagona usuli ekspertlar usuli 
hisoblanadi.  Eng  ommaviy  ekspertlar  usuli  "Delfi"  usuli  hisoblanadi.  "Delfi"  usuli 
bo‘yicha ekspertlar so‘rovi jarayoni bir necha bosqichdan iborat bo‘ladi. 
1-bosqich. Ishchi guruhini shakllantirish. 
Ishchi guruhning vazifasi ekspertlar so‘rovi jaayonini tashkil qliishdan iborat. 
2-bosqich. Ekspertlar guruhini shakllantirish. 
"Delfi"  usuliga  muvofiq  ekspertlar  guruhi  ushbu  sohadagi  10-15  ta 
mutaxassisdan iborat bo‘lishi lozim. Ekspertlar chuqur bilimga egaligi anketa so‘rovi 
o‘tkazish, ushbu mutaxassisning ilmiy ishlariga murojaatlar soni, o‘zini o‘zi baholash 
varaqalaridan foydalanish yo‘li bilan aniqlanadi. 
3-bosqich. Savollarni ifodalash. 
Savollarni ifodalash aniq va bir ma’noda talqin qilinadigan bo‘lishi, bir ma’noli 
javoblarni ko‘zda tutishi lozim. 
4-bosqich. Ekspertiza o‘tkazish.  
"Delfi"  usulida  so‘rov  o‘tkazishning  bir  nechta  qadamlari  takrorlanishi  ko‘zda 
tutiladi.  Birinchi  so‘rov  yakunlariga  ko‘ra  eng  keskin,  «bid’at  deb  qaraladigan» 
fikrlar  ajratiladi,  bu  fikrlar  mualliflari  kelgusidagi  munozaralar  bilan  o‘z  nuqtai-
nazarini  asoslab  beradi.  Bu  bir  tomondan,  barcha  ekspertlarga  eng  keskin  nuqtai-
nazarlar  tarafdorlarining  dalillarini  e’tiborga  olish,  boshqa  tomondan  esa  –  ularga 


69 
 
yana bir bor o‘z nuqtai-nazarini o‘ylab chiqish va qo‘shimcha ravishda asoslab berish 
yoki  voz  kechish  imkonini  beradi.  Munozaradan  keyin  ekspertlarga  muhokama 
yakunlarini  e’tiborga  olish  uchun  imkoniyat  taqim  etish  maqsadida  so‘rov  yana  bir 
marta  o‘tkaziladi.  To  ekspertlarning  nuqtai-nazarlari  mos  kelmagunga  qadar  shu 
tarzda 4-5 marta takrorlanadi. 
5-bosqich. So‘rovga yakun yasash 
"Delfi"  usuli  bo‘yicha  ekspertlarning  yakuniy  fikri  sifatida  mediana,  ya’ni 
tartibga  solingan  fikrlar  qatoridagi  o‘rtacha  qiymat  qabul  qilinadi.  Agar  javoblar 
katta-kichikligi bo‘yicha tartibga solingan qator (masalan, innovatsion mahsulot narxi 
haqidagi  savolga  javoblar)  o‘z  ichiga    n  qiymatlarni:  R1,  R2,…,  Rn  olsa,  so‘rov 
natijalari  bo‘yicha  yakuniy  baholash  sifatida  qabul  qilinadigan  M  quyidagi  tarzda 
aniqlanadi: 

Download 1,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish