“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

4. Та’limning ikkinchi bosqichi. (Sekundastufe II)
Gimnaziyaning yuqori sinflari, 
shuningdek, kasbiy ta’lim va muassasalarda kasbiy ta’lim kiradi. Muassasalarda kasbiy ta’lim 
“dual tizim” deb ham ataladi. Dual tizimda ta’lim va ishlab chiqarishda amaliyot 2 yil 
davomida olib boriladi. O‘qishni tugatish o‘rta ta’limni tugatish bilan teng bo‘lib, o‘qish 
yakunida faqat kasbiy sohada o‘qishni davom ettirish mumkin. Gimnaziyada esa 3 yil o‘qib, 
o‘quvchilar umumiy shahodatnoma “yetuklik attestati” abitur oladilar. Bu ularga istagan oily 
o‘quv yurtiga kirishga imkon beradi.
5. Ta’limning 3 bosqichi. 
Oliy ma’lumot haqida diplom beruvchi oily o‘quv yurtlar va 
malaka oshirish o‘quv muassasasi [2].
Mana shu maqsaddan kelib chiqib, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
“O‘zbekiston Respublikasi professional ta’limida o‘qitishning dual tizimini tashkil etish 
to‘g‘risida”gi qarori loyihasi ishlab chiqilib, ijtimoiy tarmoqga muhokamaga qo‘yildi. 
Bunga ko‘ra, Dual ta’lim – ta’lim dasturining nazariy, o‘quv-amaliy qismi professional 
ta’lim muassasasida, malaka hamda kompetensiyalarni shakllantirish bo‘yicha ishlab 
chiqarish bilan bog‘liq amaliy qism korxona (tashkilot)da tashkil etiladigan o‘qitish turi 
hisoblanadi. 
Dual ta’limning asosiy maqsadi - O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini rivojlantirish, 
yirik va kichik biznes sub’yektlarida aholi, ayniqsa yoshlar va xotin-qizlarning bandligini 
ta'minlash hamda kambag‘allikni qisqartirish uchun mehnat faoliyati bilan ta’limni 
uyg‘unlashgan holda tashkil etish orqali malakali kadrlar tayyorlashdan iborat ekanligi 
ta’kidlab o‘tiladi.
Dual ta’limni tashkil etishning vazifalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
•
korxona (tashkilot)dagi ishlab chiqarish sharoitlari bilan ta’lim muassasalari o‘quv 
jarayonlarini o‘zaro bog‘lash; 
•
o‘quvchilarni mehnat faoliyati ishtirokchisiga aylantirish orqali ta’limning ishlab 
chiqarish bilan bog‘liq amaliy qismini korxona (tashkilot)larda hamda nazariy va o‘quv-
amaliy qismini ta’lim muassasalarida tashkil etish; 
•
hududlarning investitsion jozibadorligini oshirish hamda iqtisodiyotning real 
ehtiyojlarini hisobga olgan holda o‘rta bo‘g‘in kadrlarini tayyorlashni takomillashtirish; 
•
korxona (tashkilot)lar hamda ta’lim muassasalarining o‘zaro hamkorlik formatlari va 
modellarini ishlab chiqish; 
•
ta’lim dasturlarini mehnat faoliyati bilan uyg‘unlashgan holda amalga oshirgan holda 
kompetensiyalarni shakllantirish; 
•
ta’lim dasturlarini ish beruvchilarning talablari va ulardagi texnologik yangilanishlar 
asosida takomillashtirib borish; 
•
kadrlarni tayyorlash va ta’lim dasturlarini amalga oshirishni moliyalashtirish; 
•
korxona (tashkilot)lar va ta’lim muassasalari o‘rtasidagi o‘zaro tarmoq 
hamkorligining shakl va uslublarini takomillashtirish; 
•
bitiruvchilarni baholashda korxona (tashkilot)lar ishtirokini yanada kengaytirish; 
•
turli yoshdagi aholi qatlamini tegishli kasb (mutaxassisliklar) bo‘yicha 
kvalifikatsiyalarni o‘zlashtirishga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish. 
Shuningdek, Dual ta’limni amalga oshirish jarayonida korxona (tashkilot) va ta’lim 
muassasasi hamda korxona (tashkilot) va o‘quvchi o‘rtasida shartnoma tuzilgan holda o‘rta 
bo‘g‘in kadrlariga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash va ularni kasbga yo‘naltirish ishlarini tashkil 
etish, ta’lim dasturlarni ishlab chiqish hamda yangilab boorish, mehnat bozorida kadrlarga 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
40